maandag 8 april 2013

Het geheim der Katharen –Gregg Loomis (2012)

Titel: Het geheim der Katharen
Auteur: Gregg Loomis
Oorspronkelijke titel: The Cathar secret
Uitgeverij Karakter (www.karakteruitgevers.nl)

Het verhaal
Een jongetje in Amerika heeft last van nachtmerries over gebeurtenissen die hij nooit zelf kan hebben meegemaakt. Het heeft er alle schijn van dat hij zich iets herinnert van wat een overleden persoon heeft meegemaakt. Een op aandacht gerichte journaliste schrijft een verhaal waarin ze rept over reïncarnatie. In zijn vorige leven zou het jongetje een joodse gevangene uit een concentratiekamp zijn geweest. Het verhaal trekt de aandacht van meerdere partijen die ieder zo hun eigen motieven hebben om meer te weten te komen. Eén van die partijen maakt deel uit van het Vaticaan, waar reïncarnatie wordt gezien als een ketterse gedachte die uitgeroeid moet worden. Als vervolgens blijkt dat er oude manuscripten bestaan die lijken te duiden op eeuwenoude kerkelijke censuur van dit onderwerp, wordt de strijd om dit uit de openbaarheid te houden erg grimmig. Lang Reilly ziet zich tegenover verschillende vijanden geplaatst terwijl hij probeert het leven van zijn ontvoerde buurjongetje veilig te stellen. Zal hij slagen in zijn missie?

Bijbelse connectie
Het boek Het geheim der Katharen heeft een relatie met het geloof in reïncarnatie, het opnieuw geboren worden van de ziel in een nieuw lichaam. Diverse gnostieke bewegingen, zoals de Katharen, geloofden in deze wedergeboorte. Omdat de christelijke kerk dit als ketters afdeed, probeerden ze dit geloof met wortel en tak uit te roeien.
Christenen die tegen reïncarnatie zijn, halen diverse bijbelteksten aan waaruit blijkt dat er geen sprake is van een fysieke wedergeboorte. In Hebreeën staat onder andere het volgende: het is de mensen beschikt éénmaal te sterven en daarna volgt het oordeel. Een andere bijbeltekst die worden aangehaald in dit verband is te lezen in Prediker, waarin gesteld wordt dat de geest wederkeert tot God. Andere argumenten tegen reïncarnatie, maar wel voor incarnatie zijn te vinden in de woorden van Christus. Diverse malen spreekt Hij over de periode vóór zijn aardse leven, niet over een vorig leven, maar een toestand voor hij zijn menselijke gedaante aannam. Dit aannemen van de menselijke gedaante wordt nogmaals beschreven in Filipenzen 2: 6-7.
Het meest aangehaalde verhaal is wel het gesprek tussen Christus en Nikodemus. Christus stelt dat een wedergeboorte nodig is om het koninkrijk Gods te kunnen zien. Hierop vraagt Nikodemus of een mens dan voor een tweede maal fysiek geboren kan worden. Het antwoord hierop is heel duidelijk nee. De wedergeboorte is een geestelijke aangelegenheid, die niets van doen heeft met reïncarnatie.
Tegenstanders van bovengenoemde christelijke argumenten voeren een aantal zaken op die er juist wel op zouden duiden dat reïncarnatie niet strijdig is met het geloof. Ten eerste wordt gesteld dat het geloof in reïncarnatie in de tijd van Christus wijd verbreid was en het niet aannemelijk is dat Christus er zelf niet in geloofde. Omdat het zo'n gangbaar en door iedereen gedeeld geloof was, werd er weinig over gesproken. In Johannes vinden we een duidelijke aanwijzing voor dit geloof, als de discipelen aan Jezus vragen of de blind geboren man gestraft is voor een zonde die begaan is nog voor hij geboren was. Jezus antwoord dat hier geen sprake van is, maar corrigeert de gedachtegang ook niet. Nog een mogelijke aanwijzing wordt gevonden in Marcus, waar Christus vraagt wie men denkt dat hij is. Zijn discipelen antwoorden met Elia, Johannes de Doper of andere profeten. In dit verband wordt ook verwezen naar Matteüs, waar over de terugkeer van Elia wordt gesproken. Deze zou zijn wedergekeerd als Johannes de Doper.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Prediker 12:5-7, de geest keert terug tot God

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Hebreeën 9:27, het oordeel volgt op het sterven
Filipenzen 2:6-7, Jezus nam een menselijke gedaante aan
Johannes 3:1-13, Jezus vertelt Nikodemus over de wedergeboorte
Marcus 8:27, Jezus vraagt wie men denkt dat hij is
Johannes 9:1-3, is zonde de reden voor blind geboren worden
Matteüs 17:10, Elia is wedergekeerd als Johannes de Doper

Apocriefen
Brief van de apostelen, bij de opstanding keert de ziel terug naar het eigen lichaam

Stof tot nadenken
De reïncarnatie filosofie gaat er van uit dat ieder mens een ziel bezit, welke het lichaam verlaat op het moment van sterven. De ziel heeft de mogelijkheid om weer opnieuw geboren te worden in een nieuw stoffelijk lichaam, de reïncarnatie. Voornaamste doel hiervan is om fouten gemaakt in een vorig leven te herstellen. Voor de meeste christenen is reïncarnatie regelrecht in tegenspraak met het geloof; na ons sterven blijft het lichaam op aarde en neemt de ziel intrek bij de Heer (2 Korintiërs 5:1-10). Na de wederkomst van Jezus zal de ziel opnieuw intrek nemen in het eigen lichaam.
De voornaamste reden waarom reïncarnatie omstreden is in het christelijke geloof zou liggen in de wens van de kerk om macht uit te oefenen over haar leden. Mensen zouden gemakzuchtig worden in hun geloofsbeleving en kunnen denken dat ze nog genoeg levens voor zich hebben om hun fouten te herstellen. Tijdens het concilie van Nicea in 325 zou daarom de bijbel ingrijpend veranderd zijn. Alle passages over reïncarnatie zouden zijn geschrapt en de boodschap werd dat je slechts één leven had om je taken te vervullen. Hierna volgde het oordeel en afhankelijk daarvan de hemel of de hel. Ook tijdens het tweede concilie van Constantinopel in 553 zouden leringen met betrekking tot reïncarnatie nogmaals veroordeeld zijn. Meer specifiek zou het hier gegaan zijn om bepaalde opvattingen van kerkvader Origenes, die de theorie aanhing van pre-existentie van de zielen. God had nog voor de schepping van de aarde een aantal zielen gecreëerd die in de loop der tijd in meerdere of mindere mate afvallig werden. De meest afvallige zielen werden volgelingen van Satan, de eerste afvallige. Minder afvalligen werden geïncarneerd in mensen en zij die niet afvallig waren werden de engelen. Mening aanhanger van de reïncarnatieleer verwijst naar Origenes; zijn geschriften over reïncarnatie zouden echter na het concilie in 553 vernietigd zijn. Het is twijfelachtig of Origenes deze leer wel aanhing, gezien hij in één van de wel bewaarde commentaren juist stelling neemt tegen reïncarnatie; dit is strijdig met de christelijke leer.

Vanwege de veronderstelde onstoffelijkheid van de ziel en de wereld van het hiernamaals, lijkt het bij voorbaat onmogelijk om hier wetenschappelijk onderzoek naar te doen. Niets is minder waar, onderzoek is wel degelijk mogelijk en kan tot conclusies leiden indien goed uitgevoerd. Professor Ian Stevenson wordt beschouwd als autoriteit op het gebied van goed gefundeerd wetenschappelijk onderzoek naar reïncarnatie. Hij heeft ruim 2000 gevallen van vermeende reïncarnatie onderzocht en gedocumenteerd. Op basis van zijn onderzoek kon Stevenson een aantal patronen benoemen. Enkele voorbeelden zijn:
  • spontane herinneringen aan vorige levens komen het vaakst voor bij kinderen tussen de twee en vier jaar oud
  • de herinneringen betreffen vaak privé-gebeurtenissen die bij slechts weinigen bekend waren
  • er is soms sprake van fobieën die terug te voeren zijn op gebeurtenissen in het vorige leven
  • er kan sprake zijn van vaardigheden die niet in het huidige leven zijn opgedaan
Naar aanleiding van zijn uitgebreide onderzoeken is Stevenson tot de voorzichtige conclusie gekomen dat voor een aantal gevallen momenteel geen betere theorie te formuleren is dan die van de reïncarnatie.

Het gegeven dat mensen zich zaken kunnen herinneren die ze niet in hun huidige leven hebben opgedaan, werd tot nu toe altijd verklaard met behulp van de theorie van de reïncarnatie. Er lijkt echter nog een verklaring mogelijk.
Deze verklaring komt voort uit het onderzoek naar de kwantumfysica, de samenhang van alles in het universum. Hier is sprake van een veld, het nulpuntenergieveld, waarin alle ervaringen en alle herinneringen uit het hele universum vastgelegd zijn. Dit concept komt overeen met de Akasha Kronieken, reeds genoemd in eeuwenoude Indiase filosofie. Akasha is het Sanskriet woord voor ether en duidt op de alom aanwezige informatie; alles wat is gebeurd en nog zal gebeuren wordt vastgelegd in deze kronieken.
Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk om een verbinding te krijgen met de informatie uit de Akasha Kronieken. In een staat van veranderd bewustzijn, waarbij de hersenen in de alfa-modus opereren in plaats van in de beta-modus, komt de verbinding tot stand. In die toestand kunnen we ervaringen en herinneringen van anderen herbeleven alsof we er zelf bij waren. Dat kinderen zoveel vaker herinneringen aan vorige levens hebben wordt verklaard uit het feit dat hun hersengolven tot een leeftijd van ongeveer vijf jaar voornamelijk in de alfa-modus opereren en zij daardoor gemakkelijk in staat zijn om de verbinding met de Akasha Kronieken te krijgen. De herinneringen die hierin zijn opgeslagen kunnen zo levendig overkomen, dat het lijkt alsof een vorig leven herbeleeft wordt. Dit staat daarmee los van reïncarnatie, waarbij de ziel van een overledene voortleeft in een nieuw lichaam.
De theorie van het nulpuntenergieveld duidt wel op onsterfelijkheid, echter niet via het reïncarneren van de ziel, maar via het opslaan van al onze gegevens in de Akasha Kronieken, alwaar het klaarligt om uitgelezen te worden door eenieder die na ons komt. Opslag van alle daden van de mensheid wordt ook in de bijbel genoemd. In Openbaringen 20:12 kunnen we lezen dat er boeken bestaan die alle details van iemands leven bevatten en die gebruikt zullen worden voor het laatste oordeel. Ook Psalmen 69:29 noemt dit boek van het leven.

Uitspraken van kerkvaders in de eerste eeuwen tonen duidelijk aan dat er groeperingen waren die geloofden in reïncarnatie. Steeds weer was het commentaar van deze kerkvaders dat het hier om een dwaalleer gaat die bestreden dient te worden. In de loop der eeuwen streed de kerk regelmatig tegen sekten die deze leer aanhingen, waaronder ook de Katharen. Liefhebbers van samenzweringstheorieën zullen ongetwijfeld beweren dat voor de kerk belastende bewijzen door talloze inquisities verwijderd zijn en eventueel nog overgebleven documenten onmiddellijk aanzetten tot actie. Afwezigheid van bewijzen over de reïncarnatieleer is een bewijs op zich geworden.

Links
Katholieke encyclopedie over reïncarnatie (Engelstalig)
Christelijke visie op reïncarnatie
Reïncarnatie verzwegen door de kerk?
Tweede concilie van Constantinopel op Wikipedia
Opvattingen van Origenes op Wikipedia(Engelstalig)
Akasha kronieken op Wikipedia
Kerkvaders over reïncarnatie (Engelstalig)
De Katharen en hun geloofsopvatting op Wikipedia

Boeken met verwant thema
De tweede verlosser - Tomas Ross