vrijdag 30 januari 2009

De Da Vinci Code - Dan Brown (2003)

Titel: De Da Vinci Code
Auteur: Dan Brown
Oorspronkelijke titel: The Da Vinci Code
Uitgeverij Luitingh-Sijthoff (www.luitingh-sijthoff.nl)

Het verhaal
De conservator van het Louvre wordt vermoord en hoofdverdacht is professor Robert Langdon, wiens naam bij het lijk wordt aangetroffen. Langdon ontsnapt, geholpen door het nichtje van de conservator. Samen volgen ze een spoor van aanwijzingen die begint bij de Mona Lisa van Leonardo Da Vinci. Tijdens hun zoektocht worden ze achterna gezeten door leden van Opus Dei, een aan het Vaticaan verbonden genootschap. Het geheim welke door Opus Dei angstvallig wordt bewaakt, leidt terug tot de dagen van Jezus en heel specifiek tot de relatie die Hij had met Maria Magdalena.

Bijbelse connecties
Het boek De Da Vinci Code heeft een connectie met de bijbelse personen Jezus Christus en Maria Magdalena. De bijbel beschrijft hoe Maria Magdalena zich bij het gezelschap van Jezus voegt, dat ze bij de kruisiging aanwezig is en ook dat Jezus na de opstandig als eerste aan haar verschijnt.
Uit apocriefe geschriften blijkt duidelijk dat Maria Magdalena een bijzondere rol vervult. Nergens staat letterlijk of Jezus en Maria Magdalena wel of niet getrouwd waren. Over eventuele kinderen wordt niet direct gesproken, hoewel er wel een tekst is die voor meerdere uitleggen vatbaar is.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Lukas 8:1-4, Maria Magdalena voegt zich bij het gezelschap van Jezus
Matteus 27:55-56, Maria Magdalena is aanwezig bij de kruisiging
Johannes 20:1-8, Jezus verschijnt bij het lege graf aan Maria Magdalena

Apocriefen
Evangelie van Maria Magdalena 10 & 18, de speciale relatie met Jezus
Evangelie van Filippus 25, Maria Magdalena is de metgezellin van Jezus
Evangelie van Filippus 46, Jezus kuste Maria Magdalena vaak
Evangelie van Filippus 95, de Zoon van de Mens brengt zelf een zoon voort

Stof tot nadenken
Gebaseerd op het beeld wat we uit de bijbel krijgen, zou Jezus vrijgezel zijn en geen kinderen hebben. Menig onderzoeker heeft zich gebogen over de vraag of er toch sprake zou kunnen zijn van een huwelijk en of er dan ook kinderen uit voortgekomen zijn. De speculaties op dit vlak vormen voor een aantal reli-thrillers het uitgangspunt.
Bewijzen voor een huwelijk (of tegen een huwelijk), zijn allemaal indirect. Een veelgehoord argument vóór is dat het in die tijd zeer ongebruikelijk zou zijn geweest om niet getrouwd te zijn en Jezus wellicht niet eens als onderwijzer zou zijn geaccepteerd zonder echtgenote. Nog een ander argument vóór is de redenatie dat Paulus in zijn brief aan de Korinthiërs schrijft dat hij het liefst zou zien dat iedereen vrijgezel zou zijn zoals hij. Indien Jezus ook vrijgezel zou zijn geweest, zou Paulus dat zeker hebben gebruikt om zijn standpunt te benadrukken. Tegenstanders voeren aan dat Paulus alleen informatie over Jezus had uit tweede hand, dus hier wellicht niets van wist. Waarop de voorstanders dan weer aangeven dat het verdacht is dat hier nooit iets over gezegd zou zijn.
Op grond van allerlei geschriften en argumenten omtrent sociale gebruiken ten tijde van Jezus, lijkt een huwelijk niet uitgesloten te zijn. De meeste discussies stoppen hier, praktisch niemand waagt zich aan speculaties over nakomelingen. Op het stukje tekst uit Filippus na wordt er in de geschriften niet over gesproken. Of Filippus doelde op letterlijk nageslacht of figuurlijk nageslacht staat open voor discussie. Gezien de gnostische context en het ontbreken van al te specifieke details zal dit altijd wel door voorstanders gebruikt worden en door tegenstanders weersproken.

In de Da Vinci Code is sprake van de Jezus bloedlijn, oftewel het nageslacht uit zijn relatie met Maria Magdalena. Volgens een legende zou Maria Magdalena naar Frankrijk gegaan zijn en is de familie daar verder uitgegroeid. Die bloedlijn zou zorgvuldig bewaakt zijn geweest door de twintig eeuwen heen om te voorkomen dat het geslacht uitgeroeid zou worden. Er wordt gesuggereerd dat er in de twintigste eeuw twee jonge nakomelingen in leven zijn en dat die door hun afstamming bijzonder genoeg zijn om nog steeds beschermd te worden. Wiskundigen hebben zich hier over gebogen en gesteld dat het praktisch onmogelijk is om uit een geslacht wat tweeduizend jaar terug gaat slechts twee huidige nakomelingen te hebben. Indien een geslacht niet binnen enkele generaties zeker twintig afstammelingen heeft, dan sterft het uit. Een geslacht wat niet uitsterft, heeft een exponentieel groeiend aantal nakomelingen.
Simpele berekeningen laten zien hoe de wiskunde werkt. Ik heb 2 ouders, 4 grootouders, 8 overgrootouders, 16 overovergrootouders en zo gaat dat door.
Stel dat ieder ouderpaar steeds een kind krijgt op 25-jarige leeftijd en dat ik geboren ben in 1975, mijn twee ouders in 1950, mijn vier grootouders in 1925 en mijn acht overgrootouders in 1900. Als je verder terug gaat, dan waren er 128 mensen in het jaar 1800 waar ik direct van afstam. In 1700 zijn dat er 2048 en in het jaar 1500 zijn dat er al meer dan een half miljoen. Nog verder terug worden dit astronomische getallen. Als je er op gebrand bent om een bloedlijn in leven te houden, dan kun je niet het risico nemen van slechts één kind. Als het kind wordt getroffen door ziekte of een ongeval, dan is de bloedlijn uitgestorven. Als je redeneert vanaf b.v. het jaar 25 en aanneemt dat Jezus en Maria Magdalena twee kinderen hadden, die elk ook weer twee kinderen krijgen als ze 25 zijn, dan heb je na 400 jaar al een miljoen afstammelingen! Dat betekent dat als je maar ver genoeg terug gaat, je met heel veel mensen een gemeenschappelijke voorouder hebt. Wie Europeaan is zou heel goed een afstammeling kunnen zijn van Jezus.
Waar wiskundigen ook naar gekeken hebben is het verdunnen van het DNA over de generaties heen. Stel dat Jezus getrouwd was met Maria Magdalena en hun kind zou de helft van zijn DNA gekregen hebben. Als dit kind zelf een kind zou krijgen, wordt het de helft van die helft, dus een kwart van het Jezus DNA. Als je ook hier weer uitgaat van een kind iedere 25 jaar, dan is de verdunning na tien generaties al zo groot dat nog slechts 0.1% van het Jezus DNA aanwezig is. Na tweeduizend jaar is er praktisch niets meer van over.
Mocht de bescherming van de bloedlijn er uit bestaan dat er steeds binnen de familie getrouwd werd, dan is het nog maar zeer de vraag of je na tweeduizend jaar nog normale mensen over hebt gehouden.

Links
Recensies op Crimezone.nl
Da Vinci Code (boek) op Wikipedia

Maria Magdalena op Wikipedia (Nederlandstalig)
Maria Magdalena op Wikipedia (Engelstalig)
Evangelie van Maria Magdalena
De Jezus bloedlijn op Wikipedia (Engelstalig)
Wiskunde rond de afstamming van Jezus (Engelstalig)
Analyse van het Leonardo Da Vinci's schilderij Het laatste avondmaal
Analyse in het Katholiek Nieuwsblad
Reactie van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen

Boeken met verwant thema
Het Graal-complot - Lynn Sholes & Joe Moore
Het Magdalena mysterie - Kathleen McGowan
Verrijzenis - Tucker Malarkey