Apostel – David Gibbins (2008)

Titel: Apostel
Auteur: David Gibbins
Oorspronkelijke titel: The last gospel
Uitgeverij Mynx (www.mynx.nl)

Het verhaal
Voor de kust van Italië ontdekt het team van Jack Howard een scheepswrak uit de 1e eeuw. Gezien de lading zou dit wel eens het schip kunnen zijn waarmee de apostel Paulus naar Italië kwam. Niet ver van deze locatie wordt nog een andere ontdekking gedaan; in een niet eerder blootgelegde kamer in Herculaneum, de stad die in de 1e eeuw werd bedolven door een uitbarsting van de Vesuvius, worden manuscripten gevonden die verwijzen naar Judea. Is het mogelijk dat er geschiedschrijving bij zit uit de tijd van Jezus? Misschien zelfs de boodschap van Jezus uit eerste hand vastgelegd?
Het team van Jack gaat op zoek naar het manuscript over Judea. Al snel komen ze er achter dat ze niet de enigen zijn. Er zijn machten in het spel die kennelijk niet willen dat oude documenten openbaar worden.
Zal het Jack lukken om zijn tegenstanders voor te blijven, het manuscript te vinden en de inhoud ervan wereldkundig te maken?


Bijbelse connectie
Het boek Apostel heeft een relatie met het leven en de zendingsreizen van de apostel Paulus.
Paulus was van joodse afkomst, was Romeins burger en was in de leer geweest bij de Farizeeër Gamaliël. In eerste instantie was hij fel tegen de christenen en vervolgde hen. Hij vroeg toestemming van de hogepriester om naar Damascus te mogen afreizen om de leerlingen van Jezus Christus te kunnen arresteren. Op weg naar Damascus echter werd hij omgeven door licht en rechtstreeks toegesproken door Jezus. De met blindheid geslagen Paulus werd door zijn reisgenoten naar Ananias gebracht die van Jezus de opdracht had gekregen om Paulus te genezen. De genezing was direct ook de bekering van Paulus, die de boodschap van Jezus in de synagogen van Damascus ging uitdragen. Dit viel in slechte aarde en Paulus moest vluchten.
Paulus maakte vele zendingsreizen, voornamelijk in de regio Klein-Azië (Turkije en Griekenland). Hij was van mening dat de heidenen zich niet eerst hoefden te bekeren tot het jodendom en daarmee de joodse wetten dienden na te leven. Over dit standpunt kwam hij in aanvaring met diverse andere volgelingen van Jezus. Er werd een vergadering van de apostelen gehouden om een beslissing te nemen over dit standpunt. Uiteindelijk werd dit in het voordeel van Paulus beslecht; de heidenen hoefden slechts een klein aantal gebruiken in acht te nemen.
Naast de vele reizen die hij maakte, schreef Paulus ook brieven aan de door hem gestichte gemeenten met bemoedigingen, aanwijzingen en soms terechtwijzingen. Regelmatig keerde hij terug naar Jeruzalem. Tijdens één zo’n bezoek werd hij door joodse omstanders beschuldigd van ontheiliging van de tempel. Toegesnelde Romeinen arresteerden hem. Uiteindelijk werd hij naar Rome overgebracht, waar hij onder huisarrest werd geplaatst, echter zonder beperking voor onderricht over Jezus Christus. Het verhaal in Handelingen stopt hier. In het apocriefe Handelingen van Paulus is te lezen hoe het grote aantal bekeringen door keizer Nero als een bedreiging werd gezien, waarop Paulus gearresteerd en onthoofd werd.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Handelingen 9:1-25, de bekering van Paulus
Handelingen 15:1-21, afspraken over bekering van heidenen
Handelingen 21: 27-36, Paulus wordt gearresteerd
Handelingen 28:11-30, verblijf van Paulus in Rome

Apocriefen
De Handelingen van Paulus

Stof tot nadenken

Het Nieuwe Testament bestaat uit de 4 evangeliën, het boek Handelingen, 21 brieven en het boek Openbaringen. 13 van deze brieven worden toegeschreven aan Paulus en zouden zijn geschreven tussen de jaren 50 en 64. Met 13 van de 21 brieven is wel duidelijk dat Paulus een enorm stempel heeft gedrukt op het christendom. In hoeverre de boodschap van Paulus precies overeenkomt met die van Jezus Christus is tot op de dag van vandaag onderwerp van discussie.
Paulus heeft Jezus zelf nooit ontmoet; van christenvervolger veranderde hij uiteindelijk in de meest gedreven zendeling na een visioen waarin hij door Jezus werd toegesproken. Na zijn bekering ging hij naar Jeruzalem waar hij de leerlingen van het eerste uur ontmoette. Zij hadden moeite om te geloven dat Paulus werkelijk bekeerd was. Er werd afgesproken dat Paulus de boodschap zou verkondigen onder de heidenen en dat de nieuwe bekeerlingen niet eerst jood hoefden te worden en zich ook niet aan de joodse wetten hoefden te houden. De zending onder de joden werd vanuit Jeruzalem voortgezet door Petrus en Jacobus, de broer van Jezus. Regelmatig waren er spanningen over het wel of niet vasthouden aan de joodse wortels van het geloof. Terwijl het christendom zich buiten Israël steeds verder verspreidde en het aantal aanhangers toenam, bleef de gemeente in Jeruzalem beperkt van omvang. In het jaar 70 werd Jeruzalem naar aanleiding van de joodse opstand door de Romeinen veroverd. Veel inwoners vonden de dood, de tempelschatten werden naar Rome gebracht en de tempel zelf afgebroken. De rol van Jeruzalem als centrum van religie was voorbij en daarmee werd ruimte gecreëerd om het centrum van het christendom te verplaatsen naar Rome, de laatste plaats waar Paulus gepredikt zou hebben.

Paulus bezocht reeds bestaande gemeentes en stichtte er ook een aantal. Hij onderhield contact middels brieven. Deze brieven werden zorgvuldig bewaard en kopieën werden doorgegeven naar andere gemeentes. De originele brieven zijn tot op heden niet gevonden. We kennen de brieven uit referenties door diverse kerkvaders en door de vele fragmenten die gevonden zijn; de oudste dateren van rond het jaar 200. De brieven werden letterlijk stukgelezen en omdat ze min of meer als heilig beschouwd werden, werden de fragmenten opgeslagen in een archief. Ieder jaar worden wel weer nieuwe fragmenten gevonden in de archieven van oude kerken en kloosters.
De voornaamste reden voor de enorme invloed van Paulus op de leerstellingen van het christendom ligt vooral in het ontbreken van geschriften die door Jezus zelf zijn geschreven. Voor zover bekend is er ook niets opgetekend door mensen die aanwezig waren bij de bijeenkomsten met Jezus Christus. Er bestonden nog geen kerkgemeenschappen waardoor er geen noodzaak was om contact te houden via briefwisselingen.
Het christendom volgens de stellingen van Paulus wordt wel paulinisme genoemd. Niet iedereen is overtuigd van het bestaan van deze vorm van christendom. Zou één man werkelijk zoveel invloed gehad kunnen hebben?
Ieder jaar wordt wel weer een nieuw boek uitgegeven over Paulus en zijn brieven. De visie op wie hij was en wat de aard van zijn boodschap was lopen enorm uiteen. Volgens sommigen is de joodse insteek nog duidelijk herkenbaar en zette hij de weg die door Jezus Christus was ingeslagen voort.
Volgens anderen brak hij bewust met de joodse wortels van het geloof en droeg hij een meer Grieks-Romeinse filosofie uit. De oorspronkelijke boodschap van Jezus Christus wed verkwanseld met maar één doel, namelijk zoveel mogelijk mensen bekeren.
Relithriller schrijvers putten graag uit samenzweringstheorieën waarbij het geloof en de kerk gebouwd zijn op misvattingen. Paulus figureert ook in deze theorieën. Terwijl Jezus in de bergrede duidelijk aangeeft niet gekomen te zijn om de wet af te schaffen (Matteüs 5), schrijft Paulus in zijn brieven dat met de komst van Jezus een nieuw verbond is aangegaan, waardoor een aantal onderdelen van de joodse wet niet meer geldig zijn. Naast het verwijderen van de joodse insteek van het geloof, zou Paulus ook de meer gnostieke richting buitenspel hebben gezet. Uiteindelijk werden alle geloofsrichtingen die in de ogen van de jonge kerk afweken (o.a. die van de joods-christelijke Ebionieten) tot ketterij verklaard en met hand en tand bestreden. De kerk zou enorm in verlegenheid gebracht worden als er documenten opduiken die minstens zo oud zijn als de brieven van Paulus en waarin een boodschap wordt verkondigd die niet strookt met het huidige christendom. Met de wat dubieuze reputatie van het Vaticaan op het gebied van het bewaken van de geloofsleer, is een spannend verhaal zo geschreven.

Links
Recensie op Crimezone

De apostel Paulus op Wikipedia
Tekst van de Handelingen van Paulus (Engelstalig)
Datering van het Nieuwe Testament op Wikipedia (Engelstalig)
Toelichting op paulinisme op Wikipedia (Engelstalig)
Leven en werken van Paulus
De boodschap van Paulus
De Ebionieten worden verketterd (Engelstalig)

Boeken met verwant thema
Codex Constantijn - Paul Maier
De broederschap - Daniel Easterman

Het Graal-complot - Lynn Sholes & Joe Moore (2005)

Titel: Het Graal-complot
Auteur: Lynn Sholes & Joe Moore
Oorspronkelijke titel: The grail conspiracy
Uitgeverij Karakter (www.karakteruitgevers.nl)

Het verhaal
Terwijl journaliste Cotten Stone voor een reportage in Irak is, raakt ze bij toeval verzeild op een archeologische opgraving. Een stervende man drukt haar een kistje in handen en geeft haar de opdracht mee om de inhoud veilig te stellen en bepaalde toekomstige gebeurtenissen tegen te houden.
Terug in Amerika zoekt Cotten hulp bij een priester met de nodige kennis van archeologie. Ze ontdekken dat het kistje niets minder bevat dan de heilige graal, de beker van het laatste avondmaal en tevens gebruikt om het bloed van Christus bij de kruisiging op te vangen. Ze brengen de graal naar het Vaticaan, waar het voorwerp wordt geacht veilig te zijn. Niets is minder waar, de graal verdwijnt en vervolgens is Cotten haar leven niet meer zeker. Waarom weet ze niet en daarom gaat ze op zoek naar de motieven van degenen die de graal hebben. Steeds meer aanwijzingen duiden er op dat er een duivelse organisatie aan het werk is die niets minder dan het klonen van Christus voor ogen heeft en via deze valse messias de macht in de wereld wil overnemen. Kan Cotten de wereld behoeden voor dit onheil?

Bijbelse connectie
Het boek Het Graal complot heeft een relatie met het laatste avondmaal, de kruisdood en de wederkomst van Jezus Christus.
In Matteüs is te lezen dat Jezus het pesachmaal gebruikt samen met zijn leerlingen. Hierbij wordt beschreven hoe Hij een beker wijn laat rondgaan en dit vergelijkt met Zijn bloed. Dit bloed wordt vergoten ter vergeving van de zonden van de mensheid. Naast dit figuurlijke bloed wordt slechts op 2 plaatsen gerept over echt bloed. Als Jezus zit te bidden in het Hof van Getsemane, vallen zweetdruppels als bloed op de grond. Er vloeit ook bloed, vermengd met water, als Jezus aan het kruis hangt en door een Romeinse soldaat in Zijn zijde wordt gestoken. De beschrijving van de kroning met doornen, de geseling en de kruisiging met de spijkers geven geen details. Dat heeft schilders door de eeuwen heen er niet van weerhouden om ook hier het nodige bloed bij te schilderen.
De avondmaalsbeker komt verder in de bijbel niet meer voor. In de latere legendevorming rondom deze beker, ook wel graal genoemd, speelt Jozef van Arimatea nog wel een rol. In de bijbel wordt hij genoemd als geheime leerling die na de kruisdood van Jezus naar Pontius Pilatus gaat en hem om het lichaam vraagt. Het verzoek wordt gehonoreerd en Jezus wordt in het rotsgraf van Jozef gelegd. Om te weten hoe het verder met Jozef van Arimatea ging zijn we aangewezen op de apocriefe Handelingen van Pilatus. Jozef wordt door de joden gevangengezet in een huis zonder ramen en met bewakers voor de verzegelde deur. Als ze Jozef naar de synagoge willen brengen, blijkt de cel leeg te zijn terwijl de zegels nog intact zijn. Later treffen ze Jozef aan in Arimatea en brengen hem weer terug naar Jeruzalem. Daar vertelt hij dat hij in zijn cel bezoek kreeg van de opgestane Jezus Christus, die hem op miraculeuze manier eerst verplaatste naar het lege graf waarin alleen het linnen nog lag en daarna naar zijn eigen huis in Arimatea.
In het Graal complot wordt ook gespeculeerd op gebeurtenissen rondom de wederkomst van Jezus Christus. Allerlei tekenen van de eindtijd worden beschreven in Openbaringen. Er zal hongersnood zijn, oorlog en de gelovigen zullen onderdrukt worden. Ook zullen er valse profeten komen die beweren de wedergekomen Christus te zijn en die velen zullen misleiden. Dit wordt gezien als het werk van de anti-christ, die probeert de macht over de wereld te verkrijgen.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Matteüs 26:26-29, het laatste avondmaal
Lucas 22:44, Jezus zweet druppels als bloed
Johannes 19,34, Jezus wordt aan het kruis met een lans gestoken
Matteüs 24:3-28, valse profeten zullen velen misleiden

Apocriefen
Handelingen van Pilatus, Jozef ontmoet de opgestane Jezus

Stof tot nadenken

Wie op zoek gaat naar de herkomst van de heilige graal als de beker waarin het bloed van Jezus Christus is opgevangen, komt uit in de middeleeuwen. Rond 1190 verschenen de eerste ridderromans waarin de graal een rol speelde. De grondlegger van het genre was Chrétien de Troyes (genoemd naar zijn woonplaats) die in zijn ‘Li contes del graal’ verhaalt over koning Arthur (die leefde rond 500) en zijn ridders. De vorm of herkomst van de graal wordt niet beschreven, wel wordt aangegeven dat deze van zuiver goud is en bezet met de duurste edelstenen.
Om de ridderromans en het voorkomen van de graal te begrijpen, is het belangrijk om meer te weten over het leven in Europa rond 1200. In die tijd ontstond een nieuwe sociale klasse, de ridders. Zij waren veelal in dienst van een landheer en als ze niet vochten, dan bewerkten ze hun land. Een ander belangrijk aspect is dat het dagelijkse leven doordrenkt was met religie; men was permanent bezig met de vraag hoe een plaatsje in de hemel veiliggesteld kon worden. Het was ook de tijd van de kruistochten en men vocht maar al te graag in het Heilige Land voor de goede zaak en vooral het ticket naar de hemel. Relieken speelden ook een belangrijke rol bij het verkrijgen van vergiffenis voor zonden. Sinds Helena, de moeder van Constantijn de Grote, naar het Heilige Land was vertrokken en daar het Ware Kruis had gevonden, was er een heuse jacht ontstaan op relieken. Men vond de meest uiteenlopende zaken en Constantinopel werd de plaats waar het grootste deel van de relieken werd bewaard. In Europa werd begerig naar deze schatten gekeken. Iedere kerk die aanzien wilde verwerven had een bijzondere reliek nodig. Aanzien stond gelijk aan het aantrekken van veel pelgrims en dat stond weer gelijk aan grote inkomsten. Naast giften werd vooral geld verdiend met de verkoop van aflaten waarbij zonden werden vergeven en het plaatsje in de hemel weer iets dichterbij was gekomen.
In 1204 werd voor de vierde keer een kruistocht georganiseerd. Deze verliep echter heel anders dan gepland. Het Heilige Land werd niet bereikt, de vloot met kruisvaarders kwam niet verder dan Constantinopel. Door verschil van mening tussen de paus in het westen en de patriarch in het oosten, werden de grieks-orthodoxen weggezet als afvalligen en was het toegestaan om de stad te plunderen en de relieken naar Europa te verschepen. Om het verdelen van de relieken eerlijk te laten verlopen werd Garnier, bisschop van Troyes, aangesteld. Deze zorgde er voor dat een aantal relieken, waaronder de beker van het laatste avondmaal, in Troyes (de woonplaats van Chrétien) terechtkwamen. Het is heel goed denkbaar dat de graal op deze manier in de ridderroman terecht is gekomen.

De geschriften waarin ridders talrijke avonturen beleefden en werden neergezet als personen met een christelijke moraal waren bijzonder populair. Na de eerste graalroman volgden er nog vele. De beker was onlosmakelijk verbonden met de uitspraken van Jezus die tijdens het laatste avondmaal had gezegd dat de wijn gelijk was met Zijn bloed, wat werd vergoten tot vergeving van zonden. Het was dan ook slechts een kleine stap om het bloed van Christus aan de graal toe te voegen.
De eerste schrijver die de aandacht van de ridders naar de graal zelf verplaatst is Robert de Boron. Zijn verhaal verschijnt rond 1200 en bij hem is de graal de beker die gebruikt werd bij het laatste avondmaal. Omdat van zijn oorspronkelijke manuscript niet alles bewaard is gebleven en hij diverse navolgers had, zijn er verschillende varianten in omloop over hoe het bloed van Jezus in de graal terechtkwam. Volgens de apocriefe Handelingen van Pontius Pilatus wordt de gevangen genomen Jozef van Arimatea bezocht door de opgestane Jezus. Dit verhaal wordt uitgebreid met de overhandiging van de heilige graal met daarin het bloed van Christus. Er zijn diverse verklaringen voor hoe het bloed hier in terechtkwam. Jozef zelf zou dit bloed hebben opgevangen nadat de Romeinse soldaat de zijde van Jezus met een speer doorboorde. In een andere variant was het Nicodemus die het bloed opving. Nog weer een andere variant beschrijft hoe het bloed tijdens de graflegging wordt opgevangen. Hoe het ook zij, vanaf deze middeleeuwse romans bevat de heilige graal ook het bloed van Christus, zijn er al eeuwenlang mensen naar op zoek en zijn al ook al heel wat schrijvers geweest die er romans, thrillers of documentaires over gemaakt hebben. Zolang de graal niet gevonden wordt zal deze stroom literatuur niet opdrogen.

Links
Recensie op Crimezone

De heilige graal op Wikipedia
De heilige graal op Wikipedia (Engelstalig, uitgebreider)
De heilige graal op katholiek.nl
De graalroman van Chrétien de Troyes
Middeleeuwse Nederlandse graalroman
BBC documentaire over de heilige graal op YouTube (Engelstalig)

Boeken met verwant thema
De tweede verlosser - Tomas Ross
De Da Vinci Code - Dan Brown
Erfgename van de graal – Tom Harper

De rechtvaardigen – Sam Bourne (2006)

Titel: De rechtvaardigen
Auteur: Sam Bourne
Oorspronkelijke titel: The righteous men
Uitgever Luitingh (www.uitgeverijluitingh.nl)

Het verhaal
Een ambitieuze reporter, Will Monroe, is net begonnen bij de New York Times en op zoek naar een opvallend verhaal. Hij denkt dit gevonden te hebben door een moord op een pooier te voorzien van informatie over het leven van deze man. Opvallend detail hierin is een bijzonder onbaatzuchtige daad. Als kort daarna weer een moord wordt gepleegd op een randfiguur die bij nader inzien iets groots heeft gedaan voor een medemens, lijkt er een prijswinnend verhaal in het verschiet te liggen. Nietsvermoedend is Will echter terechtgekomen in een dodelijke samenzwering die zou kunnen leiden tot het einde der tijden. De rust in zijn leven wordt ruw verstoord als zijn vrouw wordt ontvoerd. Om haar terug te vinden, zal hij nog dieper in het mysterie moeten duiken om te weten te komen wie er achter de moorden zit. Zijn zoektocht brengt hem naar de ultra-orthodoxe joodse gemeenschap, waar hij leert over de zesendertig rechtvaardigen die de wereld draaiende houden. Kan hij zijn vrouw terugvinden en het moorden stoppen om de aarde te redden?

Bijbelse connectie
Het boek De rechtvaardigen heeft een relatie met de rechtvaardige Abraham en meer algemeen de rechtvaardige mens. In Genesis is te lezen dat God aan Abraham een rijk nageslacht belooft mits deze rechtvaardig en goed blijft handelen. Die goedheid is zeker niet te vinden in Sodom en God geeft aan dat als het zo erg is als beweerd wordt, Hij de stad zal verwoesten. Abraham vraagt God of Hij samen met de schuldigen ook de onschuldigen wil treffen. Stel je toch voor dat er 50 onschuldigen zijn, hoe onrechtvaardig zou het dan zijn om hen het leven te benemen? God belooft dat Hij bij het aantreffen van 50 onschuldigen de stad omwille van hen zal sparen. Abraham vraagt dan of het er ook 45 mogen zijn. Weer stemt God in. Abraham blijft onderhandelen. 40? Ook voldoende. 30 dan? Nog steeds genoeg om de stad te sparen. 20 misschien? Nog steeds genoeg. En 10? Slechts 10 rechtvaardigen zijn genoeg om de verwoesting van Sodom te voorkomen. Uiteindelijk bleken er minder dan 10 rechtvaardigen te wonen in Sodom en de stad werd verwoest.
De rechtvaardige mens wordt op diverse plaatsen in de bijbel genoemd. In Spreuken worden veel vergelijkingen getrokken met dwazen en goddelozen. Enkele voorbeelden zijn:

• Het loon van een rechtvaardige is een gelukkig leven, goddeloosheid leidt alleen tot zonde
• Oneerlijk verkregen rijkdom baat je niet, rechtvaardigheid redt van de dood

Ook in Psalmen lezen we hoe bevoorrecht de rechtvaardigen zijn; zij zullen het gelaat van God aanschouwen.
Bij de vele aanwijzingen die Mozes krijgt van God zit ook de opdracht om gerechtigheid na te leven.
Niet alleen in het Oude Testament wordt rechtvaardigheid benadrukt, ook in het Nieuwe Testament wordt duidelijk gesteld hoe goed het met de rechtvaardigen zal gaan; hen wacht zelfs het eeuwige leven, terwijl de zondaars een eeuwige bestraffing te wachten staat.
Hoe belangrijk de rechtvaardigen zijn blijkt wel uit het aantal maal dat ze genoemd worden in de bijbel. Het woord levert in de Nieuwe Bijbel Vertaling (NBV) maar liefst 98 resultaten in 95 verzen op.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Genesis 18: Abraham onderhandelt met God over de redding van Sodom
Spreuken 10: rechtvaardigen worden beloond
Psalmen 11:5-7, God heeft de rechtvaardigen lief
Deuteronomium 16:20, gerechtigheid naleven loont

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Matteüs 25:26, de rechtvaardigen wacht het eeuwige leven

Stof tot nadenken

Naast de boeken van het Oude Testament maken de joden ook veelvuldig gebruik van de Talmoed, een reeks van commentaren en discussies van rabbijnen over de inhoud van het Oude Testament. Overgeleverd sinds de oudheid, zijn de commentaren pas op schrift gesteld tussen 200 en 1000 na Christus. De commentaren pretenderen niet de waarheid te bevatten, het is de discussie over de interpretatie die tot geloofsverdieping leidt.
De Babylonische Talmoed vermeldt het bestaan van 36 rechtvaardigen die het voortbestaan van de wereld verzekeren. Dat doen ze niet bewust, want deze personen weten niet dat ze tot één van de 36 behoren. Het zijn bescheiden mensen die zich kenmerken door een gewoon of zelfs armoedig bestaan. Ze hebben een bijzondere band met God en mystieke krachten waarmee ze onheil kunnen afwenden, echter zonder hun aanwezigheid kenbaar te maken.
De twee Hebreeuwse letters voor 36 zijn de Lamed en de Vav, vandaar dat deze groep ook wel wordt aangeduid als Lamed Vavs of Lamed Vavniks (met een Russische uitgang). De Lamed Vavniks kennen elkaar niet en door de verspreiding van de joden over de wereld, kunnen ze door grote afstanden van elkaar gescheiden zijn.
Tijdens elke generatie zijn er steeds 36 rechtvaardigen aanwezig. Sterft er één, dan wordt er vrijwel direct een nieuwe geboren. Dankzij deze rechtvaardigen blijft de wereld bestaan, ondanks dat de overgrote meerderheid in zonde leeft. Net als in het verhaal over Sodom, hecht God zoveel waarde aan de weinige rechtvaardigen dat Hij om hen te behouden de wereld laat voortbestaan. Mochten de rechtvaardigen wegvallen, dan staat niets de verwoesting van de wereld meer in de weg.

Behalve dat de rechtvaardigen het voortbestaan van de wereld garanderen wordt ook geloofd dat één van deze 36 de joodse messias zou kunnen worden. Dat gebeurt alleen als de tijd daarvoor rijp is. Deze messias zal de joden terugbrengen naar Israël, zal een tijdperk van vrede inluiden, de Derde Tempel herbouwen, de Sanhedrin opnieuw installeren en een mannelijke erfgenaam krijgen. De nieuwe heerschappij van de messias is één aspect van de verwachting. Gebaseerd op bijbelse teksten uit het Oude Testament was er ook de verwachting van een messias die meer geestelijk te werk zou gaan en die lijden zou kennen. In sommige geloofsstromingen werd daarom wel gedacht dat er 2 messiassen zouden komen.
Voor de Christenen is de komst van de messias al vervuld door Jezus Christus. De joden zijn nog in afwachting van de messias. Voor hen was Jezus niet aanvaardbaar. In die tijd zuchtte het land onder het juk van de Romeinen en het volk keek wanhopig uit naar de messias die deze vijand zou verdrijven. In eerste instantie leek Jezus aan de verwachting te voldoen. De beschrijving van de intocht in Jeruzalem (Matteüs 21:1-9) laat duidelijk de relatie met de messiasvoorspelling zien. De nieuwe koning zou op een ezel de stad binnen trekken. Toen uiteindelijk bleek dat Jezus zich niet tegen de Romeinen keerde en zich zelfs liet veroordelen, was dat voor velen het einde van hun geloof in Hem als de messias. Sindsdien hebben nog wel diverse personen aanspraak gemaakt op de titel, maar steeds werden ze later als leugenaar ontmaskerd. Het geloof in de komst van de messias is er niet minder om geworden; geduldig wordt gewacht op Zijn komst.

Links
De Talmoed op Wikipedia
De 36 rechtvaardigen op Wikipedia (Engelstalig)
De Messias op Wikipedia
Joodse messiasverwachting

Boeken met verwant thema
Het boek der namen - Jill Gregory & Karen Tintori
De Julianus inscriptie - Gregg Loomis
De laatste goede man – A. J. Kazinski

Het laatste testament – Sam Bourne (2007)

Titel: Het laatste testament
Auteur: Sam Bourne
Oorspronkelijke titel: The last testament
Uitgever Luitingh (www.uitgeverijluitingh.nl)

Het verhaal
Tijdens de oorlog in Irak wordt het oudheidkundig museum in Bagdad geplunderd en verdwijnen de kostbaarheden de grens over. Eén van deze archeologische schatten is een kleitablet van duizenden jaren oud. Een Israëlische archeoloog krijgt het tablet per toeval in handen. Bij het vertalen ervan beseft hij dat hij het testament van aartsvader Abraham in handen heeft en dat de inhoud ervan van invloed zal zijn op de vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen. Voor hij kans ziet om de inhoud te delen wordt hij vermoord. Op vrijwel hetzelfde moment wordt een Palestijnse archeoloog vermoord en al snel vliegen de beschuldigingen over en weer en worden de vredesonderhandelingen bevroren.
Onderhandelaar namens de Verenigde staten, Maggie Costello, probeert de motieven van de moorden te achterhalen om de vredesbesprekingen weer op gang te brengen. Al snel zit ze tot over haar oren in de problemen en riskeert ze haar leven om het kleitablet te kunnen vinden. Wat staat er in de nalatenschap van Abraham en kan ze haar onbekende tegenstanders verslaan?

Bijbelse connectie
Het boek Het laatste testament heeft een relatie met Abraham, zijn zonen Isaak en Ismaël en de berg Moria, beter bekend als de Tempelberg.
In Genesis kunnen we het verhaal van Abraham lezen. Lange tijd blijft hij kinderloos, ondanks de belofte van God zelf dat hij veel nakomelingen zal krijgen. Zijn vrouw Sara haalt hem over om een huwelijk te sluiten met Hagar, hun Egyptische slavin. Bij haar krijgt Abraham zijn eerste zoon, Ismaël. Later krijgt Abraham een zoon bij Sara, Isaak. Uit jaloezie worden Hagar en haar zoon door Sara weggestuurd. God test daarna het geloof van Abraham door hem op te dragen zijn zoon te offeren. De aanwijzingen volgend, vertrekt Abraham met Isaak naar het gebied waarin de berg Moria ligt. Op het allerlaatste moment wordt het offer door een engel tegengehouden.
Nadat Ismaël is weggestuurd, wordt er in de bijbel alleen nog maar over hem geschreven dat hij in de woestijn van Paran leefde en dat zijn moeder een Egyptische vrouw voor hem had uitgezocht. De bijbel vervolgt met het verhaal van Isaak. Pas bij de dood van Abraham komen de twee zoons weer samen, om hun vader te begraven.
God had Abraham beloofd dat het gehele land van Kanaän aan zijn nakomelingen zou gaan toebehoren, waarbij ook nog vermeld wordt dat het verbond met Isaak (en niet Ismaël) verder gezet wordt. Hier is de joodse claim op het land Israël gebaseerd.
Volgens een aantal bijbelwetenschappers is de locatie van het offer dezelfde als waar later de tempel van Jeruzalem gebouwd werd. Die tempel werd in 70 n.Chr. door de Romeinen met de grond gelijk gemaakt. De tempelberg wordt door de joden als heilige grond en de erfenis van Abraham beschouwd en is de plaats waar de nieuw te bouwen tempel zou moeten verrijzen. Die nieuwe tempel wordt in het Nieuwe Testament op diverse plaatsen genoemd. Paulus rept er over in verband met de wederkomst van Jezus Christus en in Openbaringen wordt de tempel in Jeruzalem ook genoemd. Momenteel wordt de tempelberg beheerd door een islamitische organisatie, wat tot de nodige frictie met orthodoxe joodse en christelijke groeperingen leidt.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Genesis 16:15, Ismaël wordt geboren
Genesis 17:8, God belooft land aan de nakomelingen van Abraham
Genesis 21:3, Isaak wordt geboren
Genesis 22: 1-14, Abraham is bereid zijn zoon te offeren
Genesis 25:9, Isaak en Ismaël begraven Abraham

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
2 Tessalonicenzen 2:4, de tempel speelt een rol bij de wederkomst
Openbaringen 11:1-2, gelovigen bidden in de tempel

Stof tot nadenken

Het is niet ondenkbaar dat de auteur zich heeft laten inspireren door de zogeheten Wiseman hypothese. Wiseman, die diverse opgravingen bezocht in Irak tussen 1923 en 1936 publiceerde de hypothese dat de oudste bijbelverhalen op kleitabletten waren vastgelegd en dat deze via doorgifte binnen de familie in het bezit kwamen van Mozes. Mozes, die vaak als auteur van de eerste bijbelboeken wordt gezien, bundelde de losse tabletten tot een samenhangend geheel en voegde waar nodig nog wat extra informatie toe.
Wiseman bestudeerde honderden kleitabletten en merkte daarbij op dat het duizenden jaren geleden heel gebruikelijk was om informatie vast te leggen. Niet alleen wetten of handelsovereenkomsten, ook boodschappen van b.v. een moeder aan haar zoon werden overgebracht via kleitabletten. Hoewel niet iedereen kon lezen en schrijven, waren er vele schrijversscholen en had men gemakkelijk toegang tot iemand die een boodschap kon opstellen en het antwoord kon lezen. Met dit in het achterhoofd vroeg Wiseman zich af of de toen algemeen aanvaarde theorie dat de bijbel pas op schrift werd gesteld tussen 500 en 200 v.Chr. wel houdbaar was. Deze theorie was ontwikkeld in de loop van de 19e eeuw, vele decennia voor de vondst van talloze kleitabletten en zonder de kennis van het gebruik van het schrift in het Midden-Oosten.
Met het uitgangspunt dat zoiets belangrijks als godsdienst en afkomst van de familie ongetwijfeld op schrift zou zijn gesteld, bestudeerde hij Genesis en vergeleek dit met de literaire vormen die duizenden jaren geleden gehanteerd werden. Wiseman stuitte hierbij op de zogeheten Toledoth formule, een schrijfwijze die duidt op een (familie)geschiedenis, getekend door de auteur hiervan. Op diverse plaatsen in Genesis is deze structuur nog te herkennen:

Genesis 2:4 - Dit is de geschiedenis van hemel en aarde
Genesis 5:1 - Dit is het geslachtsregister van Adam
Genesis 6:9 - Dit is de geschiedenis van Noach
Genesis 10:1 - Dit is de geschiedenis van de zonen van Noach
Genesis 11:10 - Dit is de geschiedenis van Sem
Genesis 11:27 - Dit is de geschiedenis van Terah
Genesis 25:12 - Dit is de geschiedenis van Ismaël
Genesis 25:19 - Dit is de geschiedenis van Isaak
Genesis 36:9 - Dit is de geschiedenis van Ezau
Genesis 37- Dit is de geschiedenis van Jakob

Omdat de latere bijbelkopiïsten niet bekend waren met deze formule, werden deze zinnen niet genoteerd als het slot van een familiegeschiedenis, maar werden ze vaak als openingszinnen gebruikt. Zo zijn ze voor een deel ook nog terug te vinden in de huidige bijbelindeling. Voor de logica is toledoth dan vertaald met ‘dit zijn de nakomelingen van’, maar het is accurater om toledoth te vertalen met ‘dit is de geschiedenis van’. De tekst die voorafgaat aan deze slotzin beslaat dan ook alleen gebeurtenissen die de schrijver zelf had meegemaakt of die hij via verhalen van anderen had gehoord.

De verhalen over Abraham zit ingeklemd tussen die van Terach (zijn vader) en Ismaël en Isaak (zijn zonen). Een geschiedenis van de hand van Abraham zelf ontbreekt, er is geen toledoth formule met zijn naam er in. Mogelijk is dit kleitablet verloren geraakt of heeft een andere weg van overlevering gevolgd. Dat laatste zou kunnen verklaren waarom er tussen de Dode Zeerollen ook een Genesis Apocryphon gevonden is, met daarin ook gedeeltes van het levensverhaal van Abraham. Wat hierbij opvalt is dat de tekst in de eerste persoon is geschreven en een aanvulling is op de Genesis teksten uit de bijbel. Kan deze tekst afkomstig zijn van een verloren kleitablet?

Links
Recensie op Crimezone

Hypothese van Wiseman (Wikipedia, Engelstalig)
De formuleringen van de teksten in Genesis
Gedetailleerde toelichting op de Toledoth formule (Engelstalig)

Boeken met verwant thema
De verborgen kleitabletten - Julia Navarro
Abrahams mes - Ottar M. Nordfjord
De verdwenen menora - Jan & Sanne Terlouw

Codex Constantijn – Paul Maier (2011)

Titel: Codex Constantijn
Auteur: Paul Maier
Oorspronkelijke titel: The Constantine codex
Uitgeverij Mozaïek (www.uitgeverijmozaiek.nl)

Het verhaal
Een vondst van enkele oude bijbelpagina’s zet archeologen echtpaar Jonathan en Shannon op een zoektocht naar een onbekend bijbelboek, namelijk 2 Handelingen. De vondst van dit boek zou een belangrijk bewijs bevatten voor de historische correctheid van enkele bijbelverhalen. Terwijl ze onderzoek doen in de bibliotheek van een oude kerk in Istanbul stuiten ze op een oud bijbelboek met daarin een omstreden passage uit het evangelie van Marcus. Als dit bijbelboek echt zou zijn, dan zou het een belangrijke rol kunnen spelen in de controverse rondom de opstanding. Hoewel het onderzoek in het diepste geheim wordt uitgevoerd, wordt het bijbelboek toch gestolen en dreigt daarmee voor eeuwig verloren te gaan. Zitten hier dezelfde mensen achter die Jonathan in diskrediet proberen te brengen en het zelfs op zijn leven hebben voorzien? Zal hij uit handen van zijn tegenstanders kunnen blijven en het bijbelboek terug kunnen vinden?

Bijbelse connectie
Het boek Codex Constantijn heeft een relatie met de dood van Paulus en de opstanding van Jezus.
In Handelingen, toegeschreven aan Lucas die samen met Paulus gereisd zou hebben, wordt ingegaan op de gebeurtenissen na de hemelvaart, namelijk de uitzending van de apostelen om de boodschap van Jezus uit te dragen. Met name de reizen van Paulus worden uitgebreid besproken. In de slotpassage van Handelingen vertelt Lucas dat Paulus twee jaar in een gehuurd huis in Rome verbleef, daar bezoekers ontving en vrijelijk kon spreken over zijn geloof. Over zijn dood wordt in de bijbel niets gezegd. De traditie dat Paulus op last van de Romeinse keizer Nero onthoofd zou zijn wordt voor het eerst genoemd door kerkvader Ignatius, in een brief die gedateerd wordt rond het jaar 110. Het apocriefe geschrift Handelingen van Paulus, niet later geschreven dan het jaar 200, beschrijft hoe Paulus in Rome zijn leer uitdraagt en steeds meer volgelingen krijgt. Keizer Nero ervaart dit als een bedreiging en laat Paulus en andere christenen arresteren. Allen kregen de doodstraf, waarbij bepaald was dat Paulus onthoofd zou worden. Het abrupte einde van Handelingen, alsof de auteur niet meer toegekomen is aan het schrijven van het laatste deel, heeft de vraag opgeroepen naar aanvullende informatie. Tot op heden zijn er geen teksten gevonden die verder gaan dan het huidige verhaal.
Het slot van het evangelie van Marcus is ook onderwerp van discussie; de slotzinnen zijn omstreden. Afhankelijk van welke bijbel je neemt eindigt het verhaal van Marcus 16 anders. In de korte versie (regels 1-8) eindigt het evangelie bij het lege graf. Een jongeman in wit verkondigt dat Jezus is opgestaan en dat men Hem in Galilea zal weerzien. In het apocriefe Evangelie van Petrus is precies hetzelfde te lezen. In de lange versie van Marcus (regels 9-20) verschijnt Jezus eerst aan Maria Magdalena en daarna aan alle apostelen. Het verschil tussen beide versies is de bron van de discussie over de opstanding en de verschijningen van Jezus. Ter vergelijking, in Matteüs staat te lezen dat eerst een engel bij het lege graf verschijnt gevolgd door Jezus die verschijnt aan Maria Magdalena en haar de opdracht geeft de apostelen naar Galilea te sturen, waar Hij vervolgens aan hen verschijnt.
Tegenstanders van de bijbel zien in de verschillen tussen de evangeliën reden om aan te nemen dat het opstandingsverhaal niet juist kan zijn.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Handelingen 28:30-31, Paulus predikt vrijelijk in Rome
Marcus 16:1-8, het graf wordt leeg gevonden
Marcus 16:9-20, Jezus verschijnt aan bekenden
Matteüs 28:1-20, Jezus verschijnt op diverse locaties

Apocriefen
De Handelingen van Paulus
Het evangelie van Petrus

Stof tot nadenken

In de laatste eeuw zijn diverse documenten opgedoken die tot een aanpassing hebben geleid in de interpretatie van de wereld van de bijbel. De meest invloedrijke vondsten zijn de Dode Zeerollen en de manuscripten van Nag Hammadi. De auteur heeft zich hier ongetwijfeld door laten inspireren en heeft als uitgangspunt de 50 bijbels genomen die in 331 op last van Keizer Constantijn werden vervaardigd. Van die bijbels zijn voor zover bekend geen exemplaren bewaard gebleven, hoewel sommige wetenschappers menen dat de oudste handschriften, de Codex Sinaïticus en Codex Vaticanus, bij deze 50 hoorden. De auteur schetst in zijn boek het beeld van wat er zou kunnen gebeuren als er een nieuw document opduikt, ouder dan alle andere en helemaal compleet.
Hoewel in de bijbel het evangelie van Matteüs als eerste komt, is het niet het oudst bekende evangelie. Bijbelwetenschappers zijn het er over eens dat de oudste tekst het evangelie van Marcus is, gedateerd tussen 66 en 73 en is daarmee geschreven in een tijd waarin ooggetuigen van leven en dood van Jezus nog in leven waren. De volgorde van de evangeliën in de bijbel is bewust niet chronologisch opgebouwd, maar theologisch. Matteüs verschaft namelijk veel meer tekst over de geboorte en het leven van Jezus dan Marcus. Marcus noemt de geboorte niet eens, zijn verhaal start bij de doop van Jezus door Johannes de Doper. Het evangelie van Marcus is het kortst van de vier; slechts 16 hoofdstukken, waar de andere evangeliën er 21 tot 28 hebben. Ook het einde wijkt af van de rest, in die zin dat de laatste regels gaan over het lege graf en de melding van de opstanding door een in het wit geklede jongeman, maar dat dit niet gevolgd wordt door verschijningen van Jezus.
Op basis van tekstonderzoek is vastgesteld dat het taalgebruik in de verzen 9-20 niet overeenkomt met de rest van het evangelie. Wat dit betekent is niet duidelijk; er zijn veel verklaringen mogelijk. Wellicht heeft de oorspronkelijke schrijver niet de kans gehad om het evangelie af te schrijven en is dit door iemand anders gedaan. Een andere verklaring is dat de tekst wel af was, maar in de loop van de eerste eeuwen als onvolledig werd beschouwd zodat aanvullingen nodig waren.
Het abrupte einde van Marcus, in vergelijking met de andere evangeliën, wordt door tegenstanders van het opstandingsverhaal gezien als reden om de tekst te repareren d.m.v. het toevoegen van de regels 9-20. Zij stellen dat de verschijningen niet genoemd worden om de eenvoudige reden dat deze niet plaatsvonden. Omdat de behoefte aan een versterking van de opstanding heel groot was, werden de verschijningen vermeld door de schrijvers van de latere evangeliën en moest Marcus wel gerepareerd worden om hiermee in lijn te blijven.
Een parallel wordt getrokken met de bekering van Paulus, die op weg naar Damascus plots omgeven wordt door een licht en de stem van Jezus hoort. Jezus heeft met hem gesproken, echter zonder daarbij een lichaam te gebruiken. In 1 Korinthiërs 15 beschrijft Paulus de opstanding en de verschijningen van Jezus, waarin hij het rijtje afsluit met zijn eigen ontmoeting met Jezus. Was een vergelijkbare gebeurtenis als dit hetgeen de eerste gelovigen als invulling van de voorzegde opstanding zagen? Een geestelijke ontmoeting met Jezus, die niet gebonden was aan het lege graf in Jeruzalem? Zonder nieuwe vondsten van documenten die teruggaan tot de tijd van Jezus, zal deze discussie blijven doorgaan.

Links
Recensie in het Reformatorisch Dagblad

De auteur over het boek (Engelstalig)
De vijftig bijbels van Constantijn (Engelstalig)
Het slot van Marcus op Wikipedia
Commentaar op het slot van Marcus (Engelstalig)
Argumenten m.b.t. het slot van Marcus (pdf)

Boeken met verwant thema
Het Golgotha dossier - Philipp Vandenberg
De zaak van het verdwenen lichaam - Kel Richards
De broederschap - Daniel Easterman
Apostel - David Gibbins

De verdwenen menora – Jan en Sanne Terlouw (2013)

Titel: De verdwenen menora
Auteur: Jan Terlouw en Sanne Terlouw
Uitgeverij De Kring (www.uitgeverijdekring.nl)

Het verhaal
Een priester wordt vermoord in de kathedraal van Den Bosch. In zijn huis wordt het lichaam van zijn eveneens vermoorde huishoudster gevonden. Ben, de zoon van de priester en Simone, de dochter van de huishoudster slaan de handen ineen op zoek naar het antwoord op de vraag waarom hun ouders werden gedood. Het eerste onderzoek wijst op een oud document waarin het lot van de menora uit de tempel van Jeruzalem wordt beschreven. De speurders gaan verder waar de politie zonder echte aanwijzingen is blijven steken. Er lijken twee partijen in het spel te zijn, een joodse beweging die herbouw van de tempel voor ogen staat en een katholieke splintergroepering met anti-joodse instelling. Lukt het Ben en Simone om het spoor van de menora te volgen nadat deze door de Romeinen naar Rome werd gebracht en komen ze er dan ook achter wie verantwoordelijk is voor de moorden of zullen ze het volgende slachtoffer zijn?

Bijbelse connectie
Het boek De verdwenen menora heeft een relatie met de tempelschatten, de verwoesting van de tempel van Jeruzalem, de breuk tussen joden en christenen en de herbouw van de tempel.
Tijdens de exodus uit Egypte werd Mozes door God zelf geïnstrueerd over een te bouwen heiligdom en de voorwerpen hierin. Eén van deze voorwerpen was de menora, een gouden kandelaar met een schacht en zes armen, drie aan iedere kant. Ten tijde van Mozes diende een tent als heiligdom. Koning Salomo bouwde als eerste een stenen tempel, in Jeruzalem. Deze tempel werd verwoest door de Babyloniërs en de joden werden in gevangenschap afgevoerd. Nadat ze bevrijd waren door de Perzen en mochten terugkeren naar hun land, werd een tweede tempel gebouwd. Deze tempel werd door koning Herodes verder uitgebouwd en in 70 na Christus verwoest door de Romeinen als antwoord op de joodse opstand. De Romeinen haalden de tempel leeg en vervoerden de schatten, waaronder de menora, naar Rome. Hier werden ze eerst in een triomftocht aan het volk getoond en daarna tentoongesteld in een speciaal gebouw. De triomftocht werd uitgebeeld op de boog van Titus, die nog steeds te zien is in Rome.
De eerste christenen waren joden die trouw bleven aan de joodse wetten. Steeds meer christenen hadden echter een andere achtergrond en de frictie tussen joden en christenen nam steeds meer toe. In Handelingen lezen we dat de christelijke leider Stefanus voor de hogepriester moet verschijnen vanwege een klacht over godslastering. In zijn weerwoord vertelt Stefanus dat de joden een fout hebben begaan door Jezus niet als messias te erkennen en erger nog, door Hem te laten veroordelen en kruisigen. Op last van de hogepriester werd Stefanus tot dood door steniging veroordeeld en ging zo de geschiedenis in als eerste christelijke martelaar. In de navolgende eeuwen werd de kloof alleen maar groter; beide partijen veroordeelden elkaar. De joodse gemeenschap kreeg de boodschap dat de christenen ketters waren die uitgeroeid moesten worden en de christenen kregen de boodschap dat de joden de moordenaars van Jezus waren geweest en men ieder contact met dit gehate volk diende te vermijden. Veelvuldig geciteerde bijbelpassages die de slechtheid van de joden onderstrepen zijn te vinden in Matteüs 27:25 (het bloed van Jezus komt over hen en hun kinderen) en Johannes 8:44 (joden zijn kinderen van de duivel). Wie op zoek gaat naar een tegenovergestelde boodschap kan deze ook vinden, b.v. in Romeinen 12:17-21 (vergeld geen kwaad met kwaad). Wie in de bijbel zoekt naar een passage voor het uitdragen van een mening vindt meestal wel iets. Of dit ook de gewenste betekenis heeft als de passage in context gelezen wordt is een heel andere kwestie.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Exodus 25: 31-40, ontwerp van de menora.
1 Koningen 6:1-38, koning Salomo bouwt de Eerste Tempel
Ezra 1:1-4, de Tweede Tempel wordt gebouwd

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Handelingen 6-7, frictie tussen christenen en joden
Matteüs 27:25, het bloed van Jezus komt over hen en hun nageslacht
Johannes 8:44, joden zijn kinderen van de duivel
Romeinen 12:17-21, vergeld geen kwaad met kwaad

Stof tot nadenken

De verering van God in een tempel in Jeruzalem wordt als iets typisch joods beschouwd. Al in Handelingen 7 (48-50) is te lezen dat de christenen niet geloven in een stenen gebouw waar God zou verblijven. Integendeel, de leden van de gemeente vormen de bouwstenen van een levende kerk, het huis van God. Hoewel dus niet van belang voor christenen, worden in het Nieuwe Testament wel verwijzingen gegeven naar een toekomstige tijd waarin er weer een tempel in Jeruzalem staat. In 2 Tessalonicenzen 4 schrijft Paulus dat voorafgaand aan de wederkomst van Christus eerst de wetteloze mens plaats zal nemen in de tempel van God. Ook in Openbaringen (11:1-2) wordt gesproken over de aanwezigheid van Gods tempel.
Over de locatie van de nieuw te bouwen tempel bestaat geen verschil van mening: deze dient op dezelfde plaats te komen als de eerdere tempels. De tempelberg is namelijk heilige grond; het gebied werd door koning David gekocht om er de tempel te bouwen en het was hier dat Abraham zijn zoon bijna geofferd had. Juist deze locatie maakt een herbouw van de tempel tot een omstreden zaak. Ook moslims maken aanspraak op deze plaats; vanaf hier maakte Mohamed zijn hemelreis. De Rotskoepel is naar zeggen over de exacte plaats heen gebouwd. Een klein stukje verder op de Tempelberg staat de Al-Aqsa moskee. Om de Derde Tempel te kunnen bouwen, zouden deze gebouwen afgebroken moeten worden. Aangezien de Tempelberg momenteel onder beheer valt van een islamitische organisatie, wordt hier uiteraard geen toestemming voor gegeven.
Vanwege het gebrek aan toestemming hebben in de loop van de tijd diverse personen geprobeerd de regie in eigen hand te nemen. In 1969 werd de Al-Aqsa moskee in brand gestoken door een Australische christen. In 1982 werd een Israëlische orthodoxe jood gearresteerd omdat hij plannen aan het beramen was voor het opblazen van de Rotskoepel. In 1983 wist de politie een aanval van joodse extremisten te verijdelen. Ook in 1984 werd een poging om de gebouwen op de Tempelberg op te blazen verijdeld.
Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn diverse groeperingen op het toneel verschenen (en soms ook weer verdwenen) die tot doel hebben om de Derde Tempel te herbouwen. Al tientallen jaren doen geruchten de ronde over voorbereidingen. Zo zou het Israëlische leger bij hun inval in Libanon in 1982 ook cederhout voor de nieuwe tempel hebben buitgemaakt. In 1990 werd in Jeruzalem een school voor tempelpriesters opgericht. Tot slot is de tempel niet compleet zonder de tempelschatten zoals de Ark des Verbonds en de Menora. Volgens sommige bronnen wordt nog gezocht naar deze voorwerpen, volgens andere bronnen zijn ze reeds in het bezit van de tempeloprichters en wordt alleen nog gewacht op het juiste moment om de eerste steen te leggen. Tot het zo ver is, zullen thriller auteurs spannende complotten bedenken.

Links
Recensie op Crimezone

De menora op Christipedia
De breuk tussen christenen en joden (pdf)
Is het Matteüs evangelie anti-joods?
De joodse tempel op Christipedia
De derde tempel op Wikipedia
Artikelen over de Tempelberg (Engelstalig)
Herbouw van de derde tempel op YouTube (Engelstalig)

Boeken met verwant thema
Menora - David Gibbins
De dodelijke zeerol - Lionel Davidson
Het goud van Herodes - Davis Bunn
Het boek der namen - Jill Gregory & Karen Tintori
Contract met God - Juan Gomez-Jurado
Het laatste testament - Sam Bourne

Kinderen van het kwaad – Garfield Reeves-Stevens (1987)

Titel: Kinderen van het kwaad
Auteur: Garfield Reeves-Stevens
Oorspronkelijke titel: Children of the shroud
Uitgeverij De Boekerij

Het verhaal
Een journaliste wordt benaderd door een priester om informatie over de laatste stand van zaken op het gebied van celbevruchting. Aanleiding is de biecht van een wetenschapper die net voor zijn dood vertelt dat hij zich bezig hield met het klonen van mensen. De experimenten in zijn vruchtbaarheidskliniek waren niet alleen technische erg vooruitstrevend, maar ook bijzonder opmerkelijk. Het door hem gebruikte DNA was afkomstig van bloed op de Lijkwade van Turijn. Reden voor de kerk om op zoek te gaan naar de verwekte kinderen die, mocht de Lijkwade echt zijn, als nakomelingen van Christus beschouwd kunnen worden en mogelijk zelfs bepaalde krachten zouden kunnen bezitten.
Net als het duo de aantekeningen van de wetenschapper wil gaan doorzoeken in de hoop de kinderen te achterhalen, worden alle dossiers bij een inbraak gestolen. Met de weinige documenten die ze reeds in bezit moeten ze proberen verder te komen. Hierbij blijkt al snel dat er nog een partij is die de kinderen wil vinden, om ze vervolgens te laten verdwijnen. Zal het lukken om de waarheid omtrent de experimenten te achterhalen of verdwijnen de kinderen en daarmee het bewijs spoorloos?

Bijbelse connectie
Het boek Kinderen van het kwaad heeft een relatie met de ontberingen, de kruisdood, de begrafenis en opstanding van Jezus Christus. In de bijbel kunnen we lezen dat Jezus door Pontius Pilatus veroordeeld werd tot de kruisdood. Alvorens naar het kruis gebracht te worden, liet hij Jezus eerst geselen. Op weg naar het kruis krijgt Jezus een doornenkroon op het hoofd gedrukt. Jezus wordt aan het kruis genageld en nadat Hij gestorven is, wordt Zijn zijde met een speer doorboord om Zijn dood met zekerheid vast te stellen.
Nadat Jezus van het kruis was gehaald, werd Hij door Jozef en Nicodemus in een linnen doek gewikkeld en in het rotsgraf gelegd. Na drie dagen treft men het graf leeg aan, op de linnen doek na.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Marcus 15:15, Jezus wordt gegeseld
Matteüs 27:29, Jezus krijgt een doornenkroon opgezet
Johannes 19:34, de zijde van Jezus wordt met een speer doorboord
Lucas 24:12, Petrus vindt alleen nog het linnen in het verder lege graf

Stof tot nadenken

Toen in 1898 de lijkwade voor het eerst werd gefotografeerd was eindelijk duidelijk te zien wat er precies op het lange linnen doek was afgebeeld. Men zag het lichaam van een man met een baard die verwondingen had die mogelijk door een geseling waren ontstaan, die iets met scherpe punten op het hoofd had gehad, die gekruisigd was en die met een scherp voorwerp in de zijde was gestoken. Kortom, precies de afbeelding die overeenkwam met de ontberingen die Jezus Christus geleden had vanaf de veroordeling. De lijkwade bevat feitelijk twee lagen, eerst was er het bloed en daaroverheen werd de lichaamsafbeelding gevormd. Opvallend detail was dat het bloedpatroon op de lichaamsafbeelding zat, alsof het bloed als eerste met het doek in contact was gekomen en de afbeelding daaroverheen gelegd was. Als het om een vervalsing zou gaan was dit wel een heel vreemde volgorde voor een kunstenaar; het is logischer om eerst het lichaam af te tekenen en dan, als duidelijk is waar het hoofd, de romp en de ledematen zich bevinden, de bloedsporen aan te brengen.
Initieel onderzoek leek er op te wijzen dat het bloedpatroon niet gevormd was door bloed, maar door een loodhoudende verfstof. Dit werd mede ingegeven door de kleur, die na eeuwen nog steeds rood was. Normaal gesproken kleurt gedroogd bloed bruin in de loop van de tijd. Nader onderzoek wees toch op echt bloed. De kleur kon verklaard worden door te stellen dat het niet om zuiver bloed ging, maar om vocht uit stollende wonden met een hoog gehalte bilirubine. Zulke hoge gehaltes kunnen het gevolg zijn van malaria, maar ook van zware fysieke ontberingen, zoals geseling en kruisiging. Verder onderzoek wees uit dat het bloed van type AB was en er werd zelfs wat DNA aangetroffen.
De vondst van DNA op de lijkwade van Turijn is voor mening reli-thriller schrijver de basis geweest om een spannend verhaal neer te zetten. Welke unieke eigenschappen zijn te vinden in het DNA van Jezus?
In 2005 publiceerde Dean Hamer een boek over het God-gen, waarin hij beweerde dat religie niet alleen cultureel bepaald werd, maar in de genen zat. De conclusies waren gebaseerd op een onderzoek waarin DNA profielen van vrijwilligers vergeleken weden met hun antwoorden in een interview over hun spirituele leven. Personen met een actief spiritueel leven bleken vaker dan de anderen het VMAT2 gen te hebben.
Het al dan niet bestaan van een god-gen is een controversieel onderwerp, waar tot op de dag van vandaag nog steeds artikelen over verschijnen. Atheïsten beweren dat godsdienst aangeleerd is, sommige onderzoekers beweren het tegenovergestelde namelijk dat atheïsme het afleren van de aangeboren religieuze instelling is. Men probeert het geloof in een hogere macht te verklaren vanuit de evolutie theorie; klaarblijkelijk heeft het voordelen gehad voor het voortbestaan van de mensheid om gelovig te zijn. Het kan ook zijn dat het gelovig zijn een bijproduct is van een andere hersenontwikkeling, zoals bijvoorbeeld het kunnen leggen van verbanden of inschatten van situaties.
Als de verbinding met God in de genen vastligt, dan mag je aannemen dat dit bij Jezus bijzonder sterk aanwezig was. Genen isoleren uit het bloed van de lijkwade en er vervolgens mee gaan manipuleren kan spectaculaire gevolgen hebben. Laat het maar aan de fantasie van schrijvers over om hier wat van te maken.

Links
Religieus fanatisme is genetisch bepaald
Het God-gen op Wikipedia (Engelstalig)
Geloof wel of niet tussen de oren
Ontwikkeling van geloof in de genen
Geloof niet genetisch bepaald, omgeving wel

Boeken met verwant thema
Het Golgotha dossier - Philipp Vandenberg
Het Sindone complot - Julia Navarro
De achtste zonde - Philipp Vandenberg
In Zijn naam - Sam Christer
Kloon – Robin Cook

De Petrus akte – Andreas Englisch (1998)

Titel: De Petrus akte
Auteur: Andreas Englisch
Oorspronkelijke titel: Die Petrusakte
Uitgeverij Strengholt's Boeken

Het verhaal
Als de jonge priester Vincenzo arriveert in het kleine dorp Ariccia, kan hij niet vermoeden dat de rust op het punt staat om verstoord te worden. Aanleiding is een mysterieus boek, die door Marion, een Duitse architecte die in het kasteel van het dorp woont, moet worden vertaald. Zij ziet in het boek, waarvan de auteur onbekend is, zulke grote parallellen met haar eigen leven dat ze op zoek gaat naar antwoorden. Eén van die antwoorden zou te vinden zijn in een onbekende graftombe in de kerk van het dorp. Samen met de priester vindt ze inderdaad een dichtgemetselde muur en nadat ze deze opengebroken hebben vinden ze een kapel met afbeeldingen van Simon de Tovenaar en in het midden een grafkist. In de bijbel wordt niet gerept over de dood van Simon, maar in een apocrief geschrift, de Handelingen van Petrus, wordt er uitgebreid op ingegaan en wordt Ariccia letterlijk genoemd.
Met het openen van het graf lijkt ook de geest uit de fles, want er gebeuren vervolgens vreemde dingen, alsof Simon rondwaart in het dorp. Vincenzo en Marion gaan op zoek naar antwoorden, maar er komen alleen vragen bij. Als Marion verdwijnt, moet Vincenzo zijn uiterste best doen om het mysterie te ontrafelen en Marion terug te vinden alvorens ze wordt terechtgesteld door mensen die echt geloven dat Simon de Tovenaar bezit van haar heeft genomen. Wat is hier waarheid en kan de priester Marion redden van de dood?

Bijbelse connectie
Het boek De Petrus akte heeft een relatie met de ontmoetingen van de apostelen met Simon de Tovenaar. De eerste ontmoeting, beschreven in de bijbel, vindt plaats in het Heilige Land. De tweede ontmoeting, beschreven in een apocrief verhaal, vindt plaats in Rome.
In Handelingen lezen we dat de apostel Filippus naar Samaria gaat en daar veel wonderen verrichtte. Hij trekt daarmee de aandacht van een zekere Simon, die bekend staat als magiër en met zijn toverkunsten de bevolking onder de indruk had gekregen. Simon bekeert zich tot christen en blijft daarna in de buurt van Filippus, die later gezelschap krijgt van Petrus en Johannes. Ook deze apostelen verkondigen de boodschap van Christus en door handopleggingen ontvangen de mensen de heilige Geest. Zeer onder de indruk hiervan biedt Simon geld om deze gave ook te krijgen. Petrus veegt hem de mantel uit en geeft Simon te verstaan dat zijn gedrag verfoeilijk is en dat hij geen deel kan uitmaken van de zendingsmissie.
In de apocriefe Handelingen van Petrus wordt verder verteld over Simon de Tovenaar. Deze zou zijn vertrokken naar Ariccia, een plaats dicht bij Rome. In Rome verkondigde hij dat hij gezonden was door God en met de vele wonderen die hij deed, kreeg hij steeds meer volgelingen. Niet alleen genas hij mensen, ook vloog hij door de lucht, waardoor zijn nieuwe volgelingen overtuigd waren van zijn band met God. In opdracht van God werd Petrus naar Rome gestuurd. Hier treft hij Simon de Tovenaar en begint een krachtmeting. Petrus verricht een aantal wonderen, ontmaskert Simon als leugenaar en weet een aantal volgelingen terug te winnen. Simon gaat in de tegenaanval en belooft dat hij ten teken van zijn band met God door de lucht zal vliegen. Op het aangekondigde tijdstip heeft zich een menigte verzameld en zien ze Simon opstijgen en rondvliegen. Petrus smeekt God om Simon te laten neerstorten en zijn been te laten breken. Prompt stort Simon neer, breekt zijn been en wordt door de menigte gestenigd en voor dood achtergelaten. In de nacht brengen enkele van zijn helpers hem terug naar Ariccia, waar hij na een operatie overlijdt.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Handelingen 8: de apostelen ontmoeten Simon de Tovenaar

Apocriefen
Handelingen van Petrus

Stof tot nadenken

Aan het eind van de vierde eeuw kwam er een eind aan het proces om tot een goedgekeurde bijbel te komen. In de loop van de eeuwen waren talloze verhalen op schrift gesteld en de nog jonge kerk wilde dat in iedere gemeenschap dezelfde leringen verkondigd zouden worden en hetzelfde beeld van Jezus zou bestaan. Na veel discussie werden 4 evangeliën, 1 verhandeling, 21 brieven en 1 openbaring tot onderdeel van de bijbel verklaard. Deze zouden allemaal tot stand gekomen zijn door goddelijke inspiratie. Alle andere geschriften werden onder de noemer apocrief ondergebracht, wat wil zeggen dat zij niet als waar mochten worden beschouwd. Sommige geschriften werden hierbij totaal afgewezen, andere mochten gelezen worden zolang ze maar niet voor waar werden aangezien. De apocriefe verhalen waren vaak zeer populair en tenzij verboden (wat vooral voor gnostieke geschriften gold), werden ze vaak gebruikt voor afbeeldingen in kerken of op schilderijen.

Om op de lijst met goedgekeurde documenten te komen, werden diverse criteria opgesteld:

• Datering: het geschrift moest gebaseerd zijn op verhalen van personen die Jezus gekend hadden. Een ooggetuige verslag was het meest waardevol, maar ook verhalen die gebaseerd waren op dit soort verslagen voldeden aan het criterium. Dit speelde b.v. een rol bij het evangelie van Lucas, waar hij in de proloog schrijft dat hij zijn verslag heeft gebaseerd op overleveringen van tijdgenoten van Jezus.
• Orthodox: theologisch gezien moest het geschrift in overeenstemming zijn met de christelijke traditie zoals die door de apostelen was overgeleverd
• Apostolisch: het geschrift moest afkomstig zijn van de apostelen of van hun directe medewerkers (zoals b.v. Markus die voor Petrus werkte).
• Algemeen aanvaard: het geschrift moest reeds in gebruik zijn in alle kerken.

Door toepassing van bovenstaande criteria werden veel geschriften buiten de bijbel gehouden. Op basis van de datering en lokaal gebruik werden veel handelingen en brieven die aan een specifieke apostel waren toegekend uitgesloten. De Handelingen van Petrus zouden in de tweede helft van de tweede eeuw tot stand zijn gekomen en daarmee niet voldoen aan het criterium van de datering. Ook was dit geschrift onbekend buiten Italië, waar in plaats van de verering van Petrus en Paulus voor andere apostelen gekozen was. Het was niet ongebruikelijk om een lokaal belangrijke apostel te voorzien van een levensverhaal waarbij alle goede eigenschappen uitvergroot werden en werd benadrukt hoe belangrijk iemand was voor de christelijke gemeenschap ter plaatse. Hoe die verhalen precies tot stand kwamen is niet bekend. Duidelijk is wel dat gebruik werd gemaakt van bestaande overleveringen, waardoor de verhalen aansloten bij de algemeen gebruikte geschriften. Hoeveel van de apocriefen werkelijk afwijken van de waarheid is niet meer vast te stellen, omdat er ontzettend veel documenten uit de eerste eeuwen na Christus verloren zijn gegaan. Met het opstellen van criteria konden de vroegere kerkvaders tot op zekere hoogte het kaf van het koren scheiden, maar het was zeker geen proces met een honderd procent zekere uitkomst. Reli-thriller schrijvers benutten deze onzekerheid door geschriften of bewijzen te laten opduiken die aantonen dat bepaalde apocriefen wel degelijk als waar beschouwd mogen worden. Meestal is dit dan een waarheid die niet strookt met de theologische boodschap en komt er een broederschap in actie om de bewijzen te vernietigen. Gezien het grote aantal apocriefen is dit een nagenoeg onuitputtelijke bron voor schrijvers.

Links
Recensie op Crimezone

Simon de Tovenaar op Wikipedia
Kritische noot over de Simon verhalen
De Handelingen van Petrus op Wikipedia
Tekst van de Handelingen van Petrus (Engelstalig)
Apocriefen van het Nieuwe Testament op Wikipedia
Totstandkoming van het Nieuwe Testament

Boeken met verwant thema
Het vuurevangelie - Michel Faber

Het geheim der Katharen –Gregg Loomis (2012)

Titel: Het geheim der Katharen
Auteur: Gregg Loomis
Oorspronkelijke titel: The Cathar secret
Uitgeverij Karakter (www.karakteruitgevers.nl)

Het verhaal
Een jongetje in Amerika heeft last van nachtmerries over gebeurtenissen die hij nooit zelf kan hebben meegemaakt. Het heeft er alle schijn van dat hij zich iets herinnert van wat een overleden persoon heeft meegemaakt. Een op aandacht gerichte journaliste schrijft een verhaal waarin ze rept over reïncarnatie. In zijn vorige leven zou het jongetje een joodse gevangene uit een concentratiekamp zijn geweest. Het verhaal trekt de aandacht van meerdere partijen die ieder zo hun eigen motieven hebben om meer te weten te komen. Eén van die partijen maakt deel uit van het Vaticaan, waar reïncarnatie wordt gezien als een ketterse gedachte die uitgeroeid moet worden. Als vervolgens blijkt dat er oude manuscripten bestaan die lijken te duiden op eeuwenoude kerkelijke censuur van dit onderwerp, wordt de strijd om dit uit de openbaarheid te houden erg grimmig. Lang Reilly ziet zich tegenover verschillende vijanden geplaatst terwijl hij probeert het leven van zijn ontvoerde buurjongetje veilig te stellen. Zal hij slagen in zijn missie?

Bijbelse connectie
Het boek Het geheim der Katharen heeft een relatie met het geloof in reïncarnatie, het opnieuw geboren worden van de ziel in een nieuw lichaam. Diverse gnostieke bewegingen, zoals de Katharen, geloofden in deze wedergeboorte. Omdat de christelijke kerk dit als ketters afdeed, probeerden ze dit geloof met wortel en tak uit te roeien.
Christenen die tegen reïncarnatie zijn, halen diverse bijbelteksten aan waaruit blijkt dat er geen sprake is van een fysieke wedergeboorte. In Hebreeën staat onder andere het volgende: het is de mensen beschikt éénmaal te sterven en daarna volgt het oordeel. Een andere bijbeltekst die worden aangehaald in dit verband is te lezen in Prediker, waarin gesteld wordt dat de geest wederkeert tot God. Andere argumenten tegen reïncarnatie, maar wel voor incarnatie zijn te vinden in de woorden van Christus. Diverse malen spreekt Hij over de periode vóór zijn aardse leven, niet over een vorig leven, maar een toestand voor hij zijn menselijke gedaante aannam. Dit aannemen van de menselijke gedaante wordt nogmaals beschreven in Filipenzen 2: 6-7.
Het meest aangehaalde verhaal is wel het gesprek tussen Christus en Nikodemus. Christus stelt dat een wedergeboorte nodig is om het koninkrijk Gods te kunnen zien. Hierop vraagt Nikodemus of een mens dan voor een tweede maal fysiek geboren kan worden. Het antwoord hierop is heel duidelijk nee. De wedergeboorte is een geestelijke aangelegenheid, die niets van doen heeft met reïncarnatie.
Tegenstanders van bovengenoemde christelijke argumenten voeren een aantal zaken op die er juist wel op zouden duiden dat reïncarnatie niet strijdig is met het geloof. Ten eerste wordt gesteld dat het geloof in reïncarnatie in de tijd van Christus wijd verbreid was en het niet aannemelijk is dat Christus er zelf niet in geloofde. Omdat het zo'n gangbaar en door iedereen gedeeld geloof was, werd er weinig over gesproken. In Johannes vinden we een duidelijke aanwijzing voor dit geloof, als de discipelen aan Jezus vragen of de blind geboren man gestraft is voor een zonde die begaan is nog voor hij geboren was. Jezus antwoord dat hier geen sprake van is, maar corrigeert de gedachtegang ook niet. Nog een mogelijke aanwijzing wordt gevonden in Marcus, waar Christus vraagt wie men denkt dat hij is. Zijn discipelen antwoorden met Elia, Johannes de Doper of andere profeten. In dit verband wordt ook verwezen naar Matteüs, waar over de terugkeer van Elia wordt gesproken. Deze zou zijn wedergekeerd als Johannes de Doper.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Prediker 12:5-7, de geest keert terug tot God

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Hebreeën 9:27, het oordeel volgt op het sterven
Filipenzen 2:6-7, Jezus nam een menselijke gedaante aan
Johannes 3:1-13, Jezus vertelt Nikodemus over de wedergeboorte
Marcus 8:27, Jezus vraagt wie men denkt dat hij is
Johannes 9:1-3, is zonde de reden voor blind geboren worden
Matteüs 17:10, Elia is wedergekeerd als Johannes de Doper

Apocriefen
Brief van de apostelen, bij de opstanding keert de ziel terug naar het eigen lichaam

Stof tot nadenken

De reïncarnatie filosofie gaat er van uit dat ieder mens een ziel bezit, welke het lichaam verlaat op het moment van sterven. De ziel heeft de mogelijkheid om weer opnieuw geboren te worden in een nieuw stoffelijk lichaam, de reïncarnatie. Voornaamste doel hiervan is om fouten gemaakt in een vorig leven te herstellen. Voor de meeste christenen is reïncarnatie regelrecht in tegenspraak met het geloof; na ons sterven blijft het lichaam op aarde en neemt de ziel intrek bij de Heer (2 Korintiërs 5:1-10). Na de wederkomst van Jezus zal de ziel opnieuw intrek nemen in het eigen lichaam.
De voornaamste reden waarom reïncarnatie omstreden is in het christelijke geloof zou liggen in de wens van de kerk om macht uit te oefenen over haar leden. Mensen zouden gemakzuchtig worden in hun geloofsbeleving en kunnen denken dat ze nog genoeg levens voor zich hebben om hun fouten te herstellen. Tijdens het concilie van Nicea in 325 zou daarom de bijbel ingrijpend veranderd zijn. Alle passages over reïncarnatie zouden zijn geschrapt en de boodschap werd dat je slechts één leven had om je taken te vervullen. Hierna volgde het oordeel en afhankelijk daarvan de hemel of de hel. Ook tijdens het tweede concilie van Constantinopel in 553 zouden leringen met betrekking tot reïncarnatie nogmaals veroordeeld zijn. Meer specifiek zou het hier gegaan zijn om bepaalde opvattingen van kerkvader Origenes, die de theorie aanhing van pre-existentie van de zielen. God had nog voor de schepping van de aarde een aantal zielen gecreëerd die in de loop der tijd in meerdere of mindere mate afvallig werden. De meest afvallige zielen werden volgelingen van Satan, de eerste afvallige. Minder afvalligen werden geïncarneerd in mensen en zij die niet afvallig waren werden de engelen. Mening aanhanger van de reïncarnatieleer verwijst naar Origenes; zijn geschriften over reïncarnatie zouden echter na het concilie in 553 vernietigd zijn. Het is twijfelachtig of Origenes deze leer wel aanhing, gezien hij in één van de wel bewaarde commentaren juist stelling neemt tegen reïncarnatie; dit is strijdig met de christelijke leer.

Vanwege de veronderstelde onstoffelijkheid van de ziel en de wereld van het hiernamaals, lijkt het bij voorbaat onmogelijk om hier wetenschappelijk onderzoek naar te doen. Niets is minder waar, onderzoek is wel degelijk mogelijk en kan tot conclusies leiden indien goed uitgevoerd. Professor Ian Stevenson wordt beschouwd als autoriteit op het gebied van goed gefundeerd wetenschappelijk onderzoek naar reïncarnatie. Hij heeft ruim 2000 gevallen van vermeende reïncarnatie onderzocht en gedocumenteerd. Op basis van zijn onderzoek kon Stevenson een aantal patronen benoemen. Enkele voorbeelden zijn:

• spontane herinneringen aan vorige levens komen het vaakst voor bij kinderen tussen de twee en vier jaar oud
• de herinneringen betreffen vaak privé-gebeurtenissen die bij slechts weinigen bekend waren
• er is soms sprake van fobieën die terug te voeren zijn op gebeurtenissen in het vorige leven
• er kan sprake zijn van vaardigheden die niet in het huidige leven zijn opgedaan

Naar aanleiding van zijn uitgebreide onderzoeken is Stevenson tot de voorzichtige conclusie gekomen dat voor een aantal gevallen momenteel geen betere theorie te formuleren is dan die van de reïncarnatie.

Het gegeven dat mensen zich zaken kunnen herinneren die ze niet in hun huidige leven hebben opgedaan, werd tot nu toe altijd verklaard met behulp van de theorie van de reïncarnatie. Er lijkt echter nog een verklaring mogelijk.
Deze verklaring komt voort uit het onderzoek naar de kwantumfysica, de samenhang van alles in het universum. Hier is sprake van een veld, het nulpuntenergieveld, waarin alle ervaringen en alle herinneringen uit het hele universum vastgelegd zijn. Dit concept komt overeen met de Akasha Kronieken, reeds genoemd in eeuwenoude Indiase filosofie. Akasha is het Sanskriet woord voor ether en duidt op de alom aanwezige informatie; alles wat is gebeurd en nog zal gebeuren wordt vastgelegd in deze kronieken.
Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk om een verbinding te krijgen met de informatie uit de Akasha Kronieken. In een staat van veranderd bewustzijn, waarbij de hersenen in de alfa-modus opereren in plaats van in de beta-modus, komt de verbinding tot stand. In die toestand kunnen we ervaringen en herinneringen van anderen herbeleven alsof we er zelf bij waren. Dat kinderen zoveel vaker herinneringen aan vorige levens hebben wordt verklaard uit het feit dat hun hersengolven tot een leeftijd van ongeveer vijf jaar voornamelijk in de alfa-modus opereren en zij daardoor gemakkelijk in staat zijn om de verbinding met de Akasha Kronieken te krijgen. De herinneringen die hierin zijn opgeslagen kunnen zo levendig overkomen, dat het lijkt alsof een vorig leven herbeleeft wordt. Dit staat daarmee los van reïncarnatie, waarbij de ziel van een overledene voortleeft in een nieuw lichaam.
De theorie van het nulpuntenergieveld duidt wel op onsterfelijkheid, echter niet via het reïncarneren van de ziel, maar via het opslaan van al onze gegevens in de Akasha Kronieken, alwaar het klaarligt om uitgelezen te worden door eenieder die na ons komt. Opslag van alle daden van de mensheid wordt ook in de bijbel genoemd. In Openbaringen 20:12 kunnen we lezen dat er boeken bestaan die alle details van iemands leven bevatten en die gebruikt zullen worden voor het laatste oordeel. Ook Psalmen 69:29 noemt dit boek van het leven.

Uitspraken van kerkvaders in de eerste eeuwen tonen duidelijk aan dat er groeperingen waren die geloofden in reïncarnatie. Steeds weer was het commentaar van deze kerkvaders dat het hier om een dwaalleer gaat die bestreden dient te worden. In de loop der eeuwen streed de kerk regelmatig tegen sekten die deze leer aanhingen, waaronder ook de Katharen. Liefhebbers van samenzweringstheorieën zullen ongetwijfeld beweren dat voor de kerk belastende bewijzen door talloze inquisities verwijderd zijn en eventueel nog overgebleven documenten onmiddellijk aanzetten tot actie. Afwezigheid van bewijzen over de reïncarnatieleer is een bewijs op zich geworden.

Links
Katholieke encyclopedie over reïncarnatie (Engelstalig)
Christelijke visie op reïncarnatie
Reïncarnatie verzwegen door de kerk?
Tweede concilie van Constantinopel op Wikipedia
Opvattingen van Origenes op Wikipedia(Engelstalig)
Akasha kronieken op Wikipedia
Kerkvaders over reïncarnatie (Engelstalig)
De Katharen en hun geloofsopvatting op Wikipedia

Boeken met verwant thema
De tweede verlosser - Tomas Ross

De achtste zonde – Philipp Vandenberg (2008)

Titel: De achtste zonde
Auteur: Philip Vandenberg
Oorspronkelijke titel: Die achte Sünde
Uitgeverij Karakter (www.karakteruitgevers.nl)

Het verhaal
Lukas Malberg, een antiquair uit München, gaat naar Rome om een boekverzameling op te kopen. Als hij bij een vroegere klasgenote, Marlene, langs gaat, treft hij haar dood in de badkuip aan. Als hij later teruggaat naar het appartement blijkt de voordeur verborgen te zijn achter metselwerk, alsof alle sporen aan het bestaan van Marlene uitgewist moeten worden. Malberg gaat op onderzoek uit en komt al snel in de problemen, omdat hij door de politie gezocht wordt als verdachte. Samen met een journaliste die hoopt een mooi verhaal op het spoor te zijn probeert hij meer te weten te komen over Marlene. Al snel is duidelijk dat er sprake is van connecties met hoge functionarissen van het Vaticaan. Diezelfde hoge functionarissen lijken betrokken te zijn bij duistere zaken, waarvan de informatie met hulp van veel zwijggeld stil wordt gehouden. Wie niet zwijgt wordt genadeloos afgemaakt. De duistere zaken houden verband met de lijkwade van Turijn en een voorspelling uit Openbaringen, maar iedere keer als Malberg denkt meer te weten te kunnen komen, sterven er mensen en moet ook hij vrezen voor zijn leven. Als hij benaderd wordt door een geheimzinnige broederschap vraagt hij zich af of het een valstrik is, of een kans om eindelijk te achterhalen wie er achter de dood van Marlene zit en wat de lijkwade daar mee te maken heeft. Het wordt een zaak op leven of dood.

Bijbelse connectie
Het boek De achtste zonde heeft een relatie met de veroordeling, de kruisdood, de begrafenis en de opstanding van Jezus Christus. De bijbel beschrijft tot in detail de laatste dagen van Jezus en de sporen die de gebeurtenissen nalaten op Zijn lichaam. Allereerst was er de geseling, gevolgd door de kroon van doornentakken, de kruisiging en tot slot de steek van de speer. Na de kruisafname wordt Jezus in linnen gewikkeld en in het rotsgraf van Jozef van Arimatea gelegd. Vervolgens wordt er een steen voor gerold en wordt het graf bewaakt door Romeinse soldaten om te voorkomen dat het lichaam door de discipelen meegenomen zou worden.
Over wat er tussen de graflegging en de ontdekking van het lege graf gebeurt zegt de bijbel niets. Hoe de opstanding zich precies voltrekt is een groot mysterie en wordt vastgesteld doordat getuigen het graf leeg aantreffen en doordat een engel de opstanding verkondigt. In het graf is alleen het linnen doek nog te vinden.

De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Marcus 15:15-20, Jezus wordt gegeseld en krijgt een doornenkroon
Johannes 19: 16-34, Jezus wordt gekruisigd en met een lans doorboord
Matteüs 27: 57-60, Jezus wordt in linnen gewikkeld in het graf gelegd
Lukas 24:1-12, in het lege graf ligt alleen het linnen nog
Matteüs 28:1-7, bij het lege graf verkondigt een engel de opstanding
Johannes 20:5-8, in het lege graf liggen alleen de linnen doeken

Apocriefen
Het evangelie van Petrus: engelen openen het graf en Jezus loopt er uit
Het evangelie van Nicodemus: het graf is leeg op de linnen doeken na

Stof tot nadenken

De lijkwade van Turijn deed haar intrede in Europa in 1355, mogelijk meegenomen vanuit Constantinopel, waarvan bekend is dat er tussen 944 en 1204 een lijkwade werd vereerd. Hoewel het Vaticaan al sinds 1578 de hoeder van de lijkwade was, is ze pas officieel eigenaar sinds 1983. Het formele standpunt t.a.v. de lijkwade is dat deze niet echt is, maar dat het een middeleeuws kunstwerk is waarvan de waarde vooral gelegen is in de ondersteuning van het geloof. Toen de lijkwade in het voorjaar van 2010 aan het publiek werd tentoongesteld zijn er ruim 2 miljoen bezoekers geweest. Dit hoge aantal geeft de fascinatie voor het linnen doek wel weer. Een fascinatie die wat het Vaticaan betreft intact blijft, gezien ze geen onderzoeken meer toestaat. Dit standpunt was voor Mark Heirman aanleiding om in 2012 een boek te schrijven met de intrigerende titel Wie is er bang voor de lijkwade van Turijn.
Al direct na de verschijning van de lijkwade in Europa werd de echtheid onderwerp van discussie. Als dit dan toch zo’n belangrijk voorwerp was, waarom wordt het dan in de bijbel niet als zodanig benoemd? Buiten de vermelding van de vondst van het linnen in het verder lege graf worden er geen woorden aan besteed. Volgens Heirman kan de verklaring hiervoor simpel zijn. De eerste christenen hielden nog strikt vast aan joodse geboden, o.a. het gebod op afbeeldingen. Een andere reden kan zijn dat de lijkwade niet als zodanig werd gezien. Jezus was immers opgestaan, dus een lijkwade was het niet meer en bovendien, waarom nog iets met het doek willen doen als Jezus in eigen persoon aan je verschijnt?
Sinds de lijkwade werd gefotografeerd, in 1898, en het negatiefbeeld hiervan zoveel duidelijker was dan het vage beeld op het doek zelf, hebben talloze onderzoekers zich er mee beziggehouden. Er zijn talloze theorieën over hoe de afbeelding heeft kunnen ontstaan. Geen van deze theorieën zijn tot nu toe bewezen, het mysterie blijft onopgelost. Door verder onderzoek niet meer toe te staan wordt het vinden van een verklaring zeer zeker vertraagd. De stelling van Heirman is dat het Vaticaan het liefst ziet dat de lijkwade een vervalsing is en mogelijk bereid is gebleken om het koolstofdateringsonderzoek te manipuleren zodat de uitkomst zou wijzen op een middeleeuwse vervalsing. Feit is wel dat het proces van het verzamelen van de monsters voor onderzoek fraudegevoelig was. In bijzijn van diverse vertegenwoordigers van de laboratoria waar de onderzoeken zouden plaatsvinden werd een reepje stof van de rand van de lijkwade geknipt. In plaats van deze ter plekke in de monsterbuisjes te doen en te verzegelen, werden ze door kardinaal Ballestrero en Michael Tite, directeur van het British Museum, meegenomen naar een aangrenzende kamer. Wat er achter de gesloten deuren heeft plaatsgevonden zullen we waarschijnlijk nooit weten. Beide heren stellen uiteraard dat ze niets anders hebben gedaan dan de monsters van de lijkwade en de controlemonsters afkomstig van diverse oude kleden in de buisjes steken. Is het toeval dat de uitslag van de koolstofdatering samenvalt met de verschijning van de lijkwade in Europa?
Heirman stelt de vraag wat het Vaticaan te vrezen heeft van een echte lijkwade in plaats van een middeleeuwse vervalsing. Het antwoord hierop ligt in de dogma’s over kruisdood en opstanding. Eén van de theorieën die de afbeelding poogt te verklaren gaat uit van een proces waarbij een reactie plaatsvindt tussen de balsem op het lichaam en het linnen doek. Cruciaal element in deze theorie is dat er warmte nodig is voor de reactie; warmte afkomstig van een levend lichaam. Als deze theorie zou kloppen, zou het betekenen dat Jezus niet aan het kruis stierf, maar nog zeker een aantal uren in het graf in leven was en misschien zelfs in het graf niet overleed. De kruisdood en herrijzenis uit de dood staan dan opeens op losse schroeven.
Een andere theorie gaat ook uit van een reactie tussen het lichaam en het linnen, maar nu juist veroorzaakt doordat van het gestorven lichaam stoffen vrijkwamen die het gevolg zijn van ontbinding. Met deze theorie is de kruisdood veiliggesteld, maar het beeld van een ontbindend lichaam past weer niet bij een herrijzenis waarbij Jezus nog wel de wonden van de kruisiging had, maar er verder normaal uitzag.
Heirman betoogt dat het Vaticaan zich heeft verloren in details en de kruisdood en opstanding te veel als letterlijke gebeurtenissen wil zien; een denktrant die heel erg past bij de tegenwoordige mens die alles wetenschappelijk correct verwoord wil zien en de bewijzen op tafel gelegd wil krijgen. Dat was niet de denkwereld van de mensen uit de tijd van Jezus. Voor hen was er geen verschil tussen dood of dood lijkend en wie zwaar gehavend in een graf wordt gelegd en daar dan drie dagen later uit opstaat is uit de doden herrezen, ongeacht of dat naar onze moderne inzichten medisch wel of niet correct is.
In 325 werd tijdens het concilie van Nicea de geloofsbelijdenis opgesteld:
Ik geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van de hemel en de aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen.
En in één Here Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen, God uit God, Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God; geboren, niet geschapen, één van wezen met de Vader; door Hem zijn alle dingen geworden.
Ter wille van ons mensen en van ons behoud is Hij neergedaald uit de hemel en vlees geworden door de Heilige Geest uit de maagd Maria en is een mens geworden. Hij is ook voor ons gekruisigd onder Pontius Pilatus, heeft geleden, is begraven. Op de derde dag is Hij opgestaan overeenkomstig de Schriften. Hij is opgevaren naar de hemel, zit aan de rechterhand van de Vader en zal in heerlijkheid weerkomen om te oordelen de levenden en de doden. En zijn rijk zal geen einde hebben.
Tot op de dag van vandaag kunnen we vasthouden aan deze belijdenis, omdat hierin het lijden, de kruisiging, de graflegging en de opstanding worden beschreven zonder de toevoeging van enig detail. Deze belijdenis is tijdloos. Het is juist de moderne instelling, die om tot achter de komma te willen weten hoe, wat en waar iets plaatsvond die de belijdenis in gevaar brengt. Door geloofswaarheden te willen ondersteunen met wetenschap, kan het zomaar gebeuren dat diezelfde wetenschap het tegenovergestelde bewijst. Aanvankelijk leek het erop dat onderzoek naar de lijkwade het geloof van bewijs zou kunnen voorzien. Later werd dit minder vanzelfsprekend en daarom heeft het Vaticaan het onderzoek gestaakt. Liever geen enkele uitkomst dan een minder gunstige uitkomst.
Voor de gelovigen maakt het niet uit, de lijkwade kan zich onverminderd verheugen in een enorme belangstelling en brengt mensen in contact met Jezus, of het doek nu echt is of niet.

Links
De lijkwade van Turijn op Wikipedia
Verslagen van lijkwade tentoonstellingen (Engelstalig)
De reis van de lijkwade
Onderzoeken aan de lijkwade

Boeken met verwant thema
Het Golgotha dossier - Philipp Vandenberg
Het Sindone complot - Julia Navarro
In Zijn naam - Sam Christer
Kinderen van het kwaad – Garfield Reeves-Stevens
Kloon – Robin Cook