Auteur: Sam Bourne
Oorspronkelijke titel: The righteous men
Uitgever Luitingh (www.uitgeverijluitingh.nl)
Een ambitieuze reporter, Will Monroe, is net begonnen bij de New York Times en op zoek naar een opvallend verhaal. Hij denkt dit gevonden te hebben door een moord op een pooier te voorzien van informatie over het leven van deze man. Opvallend detail hierin is een bijzonder onbaatzuchtige daad. Als kort daarna weer een moord wordt gepleegd op een randfiguur die bij nader inzien iets groots heeft gedaan voor een medemens, lijkt er een prijswinnend verhaal in het verschiet te liggen. Nietsvermoedend is Will echter terechtgekomen in een dodelijke samenzwering die zou kunnen leiden tot het einde der tijden. De rust in zijn leven wordt ruw verstoord als zijn vrouw wordt ontvoerd. Om haar terug te vinden, zal hij nog dieper in het mysterie moeten duiken om te weten te komen wie er achter de moorden zit. Zijn zoektocht brengt hem naar de ultra-orthodoxe joodse gemeenschap, waar hij leert over de zesendertig rechtvaardigen die de wereld draaiende houden. Kan hij zijn vrouw terugvinden en het moorden stoppen om de aarde te redden?
Bijbelse connectie
Het boek De rechtvaardigen heeft een relatie met de rechtvaardige Abraham en meer algemeen de rechtvaardige mens. In Genesis is te lezen dat God aan Abraham een rijk nageslacht belooft mits deze rechtvaardig en goed blijft handelen. Die goedheid is zeker niet te vinden in Sodom en God geeft aan dat als het zo erg is als beweerd wordt, Hij de stad zal verwoesten. Abraham vraagt God of Hij samen met de schuldigen ook de onschuldigen wil treffen. Stel je toch voor dat er 50 onschuldigen zijn, hoe onrechtvaardig zou het dan zijn om hen het leven te benemen? God belooft dat Hij bij het aantreffen van 50 onschuldigen de stad omwille van hen zal sparen. Abraham vraagt dan of het er ook 45 mogen zijn. Weer stemt God in. Abraham blijft onderhandelen. 40? Ook voldoende. 30 dan? Nog steeds genoeg om de stad te sparen. 20 misschien? Nog steeds genoeg. En 10? Slechts 10 rechtvaardigen zijn genoeg om de verwoesting van Sodom te voorkomen. Uiteindelijk bleken er minder dan 10 rechtvaardigen te wonen in Sodom en de stad werd verwoest.
De rechtvaardige mens wordt op diverse plaatsen in de bijbel genoemd. In Spreuken worden veel vergelijkingen getrokken met dwazen en goddelozen. Enkele voorbeelden zijn:
- Het loon van een rechtvaardige is een gelukkig leven, goddeloosheid leidt alleen tot zonde
- Oneerlijk verkregen rijkdom baat je niet, rechtvaardigheid redt van de dood
Bij de vele aanwijzingen die Mozes krijgt van God zit ook de opdracht om gerechtigheid na te leven.
Niet alleen in het Oude Testament wordt rechtvaardigheid benadrukt, ook in het Nieuwe Testament wordt duidelijk gesteld hoe goed het met de rechtvaardigen zal gaan; hen wacht zelfs het eeuwige leven, terwijl de zondaars een eeuwige bestraffing te wachten staat.
Hoe belangrijk de rechtvaardigen zijn blijkt wel uit het aantal maal dat ze genoemd worden in de bijbel. Het woord levert in de Nieuwe Bijbel Vertaling (NBV) maar liefst 98 resultaten in 95 verzen op.
De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Genesis 18: Abraham onderhandelt met God over de redding van Sodom
Spreuken 10: rechtvaardigen worden beloond
Psalmen 11:5-7, God heeft de rechtvaardigen lief
Deuteronomium 16:20, gerechtigheid naleven loont
De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Matteüs 25:26, de rechtvaardigen wacht het eeuwige leven
Stof tot nadenken
De Babylonische Talmoed vermeldt het bestaan van 36 rechtvaardigen die het voortbestaan van de wereld verzekeren. Dat doen ze niet bewust, want deze personen weten niet dat ze tot één van de 36 behoren. Het zijn bescheiden mensen die zich kenmerken door een gewoon of zelfs armoedig bestaan. Ze hebben een bijzondere band met God en mystieke krachten waarmee ze onheil kunnen afwenden, echter zonder hun aanwezigheid kenbaar te maken.
De twee Hebreeuwse letters voor 36 zijn de Lamed en de Vav, vandaar dat deze groep ook wel wordt aangeduid als Lamed Vavs of Lamed Vavniks (met een Russische uitgang). De Lamed Vavniks kennen elkaar niet en door de verspreiding van de joden over de wereld, kunnen ze door grote afstanden van elkaar gescheiden zijn.
Tijdens elke generatie zijn er steeds 36 rechtvaardigen aanwezig. Sterft er één, dan wordt er vrijwel direct een nieuwe geboren. Dankzij deze rechtvaardigen blijft de wereld bestaan, ondanks dat de overgrote meerderheid in zonde leeft. Net als in het verhaal over Sodom, hecht God zoveel waarde aan de weinige rechtvaardigen dat Hij om hen te behouden de wereld laat voortbestaan. Mochten de rechtvaardigen wegvallen, dan staat niets de verwoesting van de wereld meer in de weg.
Behalve dat de rechtvaardigen het voortbestaan van de wereld garanderen wordt ook geloofd dat één van deze 36 de joodse messias zou kunnen worden. Dat gebeurt alleen als de tijd daarvoor rijp is. Deze messias zal de joden terugbrengen naar Israël, zal een tijdperk van vrede inluiden, de Derde Tempel herbouwen, de Sanhedrin opnieuw installeren en een mannelijke erfgenaam krijgen. De nieuwe heerschappij van de messias is één aspect van de verwachting. Gebaseerd op bijbelse teksten uit het Oude Testament was er ook de verwachting van een messias die meer geestelijk te werk zou gaan en die lijden zou kennen. In sommige geloofsstromingen werd daarom wel gedacht dat er 2 messiassen zouden komen.
Voor de Christenen is de komst van de messias al vervuld door Jezus Christus. De joden zijn nog in afwachting van de messias. Voor hen was Jezus niet aanvaardbaar. In die tijd zuchtte het land onder het juk van de Romeinen en het volk keek wanhopig uit naar de messias die deze vijand zou verdrijven. In eerste instantie leek Jezus aan de verwachting te voldoen. De beschrijving van de intocht in Jeruzalem (Matteüs 21:1-9) laat duidelijk de relatie met de messiasvoorspelling zien. De nieuwe koning zou op een ezel de stad binnen trekken. Toen uiteindelijk bleek dat Jezus zich niet tegen de Romeinen keerde en zich zelfs liet veroordelen, was dat voor velen het einde van hun geloof in Hem als de messias. Sindsdien hebben nog wel diverse personen aanspraak gemaakt op de titel, maar steeds werden ze later als leugenaar ontmaskerd. Het geloof in de komst van de messias is er niet minder om geworden; geduldig wordt gewacht op Zijn komst.
Links
De Talmoed op Wikipedia
De 36 rechtvaardigen op Wikipedia (Engelstalig)
De Messias op Wikipedia
Joodse messiasverwachting
Boeken met verwant thema
Het boek der namen - Jill Gregory & Karen Tintori
De Julianus inscriptie - Gregg Loomis
De laatste goede man – A. J. Kazinski
