Auteur: David Gibbins
Oorspronkelijke titel: The last gospel
Uitgeverij Mynx (www.mynx.nl)
Voor de kust van Italië ontdekt het team van Jack Howard een scheepswrak uit de 1e eeuw. Gezien de lading zou dit wel eens het schip kunnen zijn waarmee de apostel Paulus naar Italië kwam. Niet ver van deze locatie wordt nog een andere ontdekking gedaan; in een niet eerder blootgelegde kamer in Herculaneum, de stad die in de 1e eeuw werd bedolven door een uitbarsting van de Vesuvius, worden manuscripten gevonden die verwijzen naar Judea. Is het mogelijk dat er geschiedschrijving bij zit uit de tijd van Jezus? Misschien zelfs de boodschap van Jezus uit eerste hand vastgelegd?
Het team van Jack gaat op zoek naar het manuscript over Judea. Al snel komen ze er achter dat ze niet de enigen zijn. Er zijn machten in het spel die kennelijk niet willen dat oude documenten openbaar worden.
Zal het Jack lukken om zijn tegenstanders voor te blijven, het manuscript te vinden en de inhoud ervan wereldkundig te maken?
Bijbelse connectie
Het boek Apostel heeft een relatie met het leven en de zendingsreizen van de apostel Paulus.
Paulus was van joodse afkomst, was Romeins burger en was in de leer geweest bij de Farizeeër Gamaliël. In eerste instantie was hij fel tegen de christenen en vervolgde hen. Hij vroeg toestemming van de hogepriester om naar Damascus te mogen afreizen om de leerlingen van Jezus Christus te kunnen arresteren. Op weg naar Damascus echter werd hij omgeven door licht en rechtstreeks toegesproken door Jezus. De met blindheid geslagen Paulus werd door zijn reisgenoten naar Ananias gebracht die van Jezus de opdracht had gekregen om Paulus te genezen. De genezing was direct ook de bekering van Paulus, die de boodschap van Jezus in de synagogen van Damascus ging uitdragen. Dit viel in slechte aarde en Paulus moest vluchten.
Paulus maakte vele zendingsreizen, voornamelijk in de regio Klein-Azië (Turkije en Griekenland). Hij was van mening dat de heidenen zich niet eerst hoefden te bekeren tot het jodendom en daarmee de joodse wetten dienden na te leven. Over dit standpunt kwam hij in aanvaring met diverse andere volgelingen van Jezus. Er werd een vergadering van de apostelen gehouden om een beslissing te nemen over dit standpunt. Uiteindelijk werd dit in het voordeel van Paulus beslecht; de heidenen hoefden slechts een klein aantal gebruiken in acht te nemen.
Naast de vele reizen die hij maakte, schreef Paulus ook brieven aan de door hem gestichte gemeenten met bemoedigingen, aanwijzingen en soms terechtwijzingen. Regelmatig keerde hij terug naar Jeruzalem. Tijdens één zo’n bezoek werd hij door joodse omstanders beschuldigd van ontheiliging van de tempel. Toegesnelde Romeinen arresteerden hem. Uiteindelijk werd hij naar Rome overgebracht, waar hij onder huisarrest werd geplaatst, echter zonder beperking voor onderricht over Jezus Christus. Het verhaal in Handelingen stopt hier. In het apocriefe Handelingen van Paulus is te lezen hoe het grote aantal bekeringen door keizer Nero als een bedreiging werd gezien, waarop Paulus gearresteerd en onthoofd werd.
De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Handelingen 9:1-25, de bekering van Paulus
Handelingen 15:1-21, afspraken over bekering van heidenen
Handelingen 21: 27-36, Paulus wordt gearresteerd
Handelingen 28:11-30, verblijf van Paulus in Rome
Apocriefen
De Handelingen van Paulus
Stof tot nadenken
Paulus heeft Jezus zelf nooit ontmoet; van christenvervolger veranderde hij uiteindelijk in de meest gedreven zendeling na een visioen waarin hij door Jezus werd toegesproken. Na zijn bekering ging hij naar Jeruzalem waar hij de leerlingen van het eerste uur ontmoette. Zij hadden moeite om te geloven dat Paulus werkelijk bekeerd was. Er werd afgesproken dat Paulus de boodschap zou verkondigen onder de heidenen en dat de nieuwe bekeerlingen niet eerst jood hoefden te worden en zich ook niet aan de joodse wetten hoefden te houden. De zending onder de joden werd vanuit Jeruzalem voortgezet door Petrus en Jacobus, de broer van Jezus. Regelmatig waren er spanningen over het wel of niet vasthouden aan de joodse wortels van het geloof. Terwijl het christendom zich buiten Israël steeds verder verspreidde en het aantal aanhangers toenam, bleef de gemeente in Jeruzalem beperkt van omvang. In het jaar 70 werd Jeruzalem naar aanleiding van de joodse opstand door de Romeinen veroverd. Veel inwoners vonden de dood, de tempelschatten werden naar Rome gebracht en de tempel zelf afgebroken. De rol van Jeruzalem als centrum van religie was voorbij en daarmee werd ruimte gecreëerd om het centrum van het christendom te verplaatsen naar Rome, de laatste plaats waar Paulus gepredikt zou hebben.
Paulus bezocht reeds bestaande gemeentes en stichtte er ook een aantal. Hij onderhield contact middels brieven. Deze brieven werden zorgvuldig bewaard en kopieën werden doorgegeven naar andere gemeentes. De originele brieven zijn tot op heden niet gevonden. We kennen de brieven uit referenties door diverse kerkvaders en door de vele fragmenten die gevonden zijn; de oudste dateren van rond het jaar 200. De brieven werden letterlijk stukgelezen en omdat ze min of meer als heilig beschouwd werden, werden de fragmenten opgeslagen in een archief. Ieder jaar worden wel weer nieuwe fragmenten gevonden in de archieven van oude kerken en kloosters.
De voornaamste reden voor de enorme invloed van Paulus op de leerstellingen van het christendom ligt vooral in het ontbreken van geschriften die door Jezus zelf zijn geschreven. Voor zover bekend is er ook niets opgetekend door mensen die aanwezig waren bij de bijeenkomsten met Jezus Christus. Er bestonden nog geen kerkgemeenschappen waardoor er geen noodzaak was om contact te houden via briefwisselingen.
Het christendom volgens de stellingen van Paulus wordt wel paulinisme genoemd. Niet iedereen is overtuigd van het bestaan van deze vorm van christendom. Zou één man werkelijk zoveel invloed gehad kunnen hebben?
Ieder jaar wordt wel weer een nieuw boek uitgegeven over Paulus en zijn brieven. De visie op wie hij was en wat de aard van zijn boodschap was lopen enorm uiteen. Volgens sommigen is de joodse insteek nog duidelijk herkenbaar en zette hij de weg die door Jezus Christus was ingeslagen voort.
Volgens anderen brak hij bewust met de joodse wortels van het geloof en droeg hij een meer Grieks-Romeinse filosofie uit. De oorspronkelijke boodschap van Jezus Christus wed verkwanseld met maar één doel, namelijk zoveel mogelijk mensen bekeren.
Relithriller schrijvers putten graag uit samenzweringstheorieën waarbij het geloof en de kerk gebouwd zijn op misvattingen. Paulus figureert ook in deze theorieën. Terwijl Jezus in de bergrede duidelijk aangeeft niet gekomen te zijn om de wet af te schaffen (Matteüs 5), schrijft Paulus in zijn brieven dat met de komst van Jezus een nieuw verbond is aangegaan, waardoor een aantal onderdelen van de joodse wet niet meer geldig zijn. Naast het verwijderen van de joodse insteek van het geloof, zou Paulus ook de meer gnostieke richting buitenspel hebben gezet. Uiteindelijk werden alle geloofsrichtingen die in de ogen van de jonge kerk afweken (o.a. die van de joods-christelijke Ebionieten) tot ketterij verklaard en met hand en tand bestreden. De kerk zou enorm in verlegenheid gebracht worden als er documenten opduiken die minstens zo oud zijn als de brieven van Paulus en waarin een boodschap wordt verkondigd die niet strookt met het huidige christendom. Met de wat dubieuze reputatie van het Vaticaan op het gebied van het bewaken van de geloofsleer, is een spannend verhaal zo geschreven.
Links
Recensie op Crimezone
De apostel Paulus op Wikipedia
Tekst van de Handelingen van Paulus (Engelstalig)
Datering van het Nieuwe Testament op Wikipedia (Engelstalig)
Toelichting op paulinisme op Wikipedia (Engelstalig)
Leven en werken van Paulus
De boodschap van Paulus
De Ebionieten worden verketterd (Engelstalig)
Boeken met verwant thema
Codex Constantijn - Paul Maier
De broederschap - Daniel Easterman
