Auteur: Davis Bunn
Oorspronkelijke titel: Gold of kings
Uitgeverij Kok (www.kok.nl)
Net voor Sean Syrell, handelaar in oude kunstschatten, wordt vermoord, neemt hij de nodige maatregelen om zijn laatste ontdekking niet mee het graf in te nemen. Harry Bennett, schatjager van beroep en een voormalig compagnon, krijgt aanwijzingen die hem moeten helpen een enorme schat te vinden. Bennett moet niet alleen de sporen volgen, hij heeft ook de opdracht om kleindochter Storm Syrell te beschermen. De moordenaars van grootvader Syrell zitten namelijk ook achter de schat aan. Extra hulp is er ook vanuit de FBI en Interpol, vertegenwoordigd door Emma Webb. Gezamenlijk moeten ze de aanwijzingen voor het vinden van de schat ontrafelen en tegelijkertijd het vege lijf redden want de kogels vliegen hen om de oren. De schat waar iedereen naar op zoek is is dan ook niet de minste; het gaat om het goud uit de Tweede Tempel. Hoewel de Romeinen de tempel leeg hadden geroofd en de schatten mee hadden genomen naar Rome, zijn er altijd aanwijzingen geweest dat de priesters een deel van het goud tijdig in veiligheid hebben kunnen brengen. Sindsdien was deze schat spoorloos. Zou het drietal kunnen slagen in het vinden van het goud waar al eeuwenlang door schatjagers naar gezocht wordt en tegelijkertijd hun belagers te slim af te zijn?
Bijbelse connectie
Het boek Het goud van Herodes heeft een relatie met de schatten van de joodse tempel. De vernietiging van de tempel in 70 n.Chr. wordt niet in de bijbel genoemd, daar deze niet verder gaat dan enkele jaren na de dood van Christus. Ook de joodse opstand die de ondergang van de tempel inluidde wordt er niet vermeld. Wat wel terug te vinden is zijn de enorme rijkdommen waar de tempel over beschikte. De vernietiging en leegroof van de tempel bracht de Romeinen twee voordelen; ten eerste was het joodse verzet gebroken en ten tweede kon met de schatten uit de tempel het leger gefinancierd worden.
De rijkdom begint al bij het vertrek van Mozes uit Egypte. In Exodus staat geschreven dat de vrouwen goud, zilver en kleding van de Egyptenaren zouden meenemen. Dat het om een aanzienlijke hoeveelheid goud ging, blijkt wat verderop in het verhaal als het volk een groot gouden kalf maakt van de sieraden. Mozes ontvangt van God aanwijzingen voor het bouwen van de tabernakel en de Ark des Verbonds. Ook hier wordt veel goud, zilver en brons bij gebruikt. Uiteindelijk belanden al deze rijkdommen in de door koning Salomo gebouwde Eerste Tempel.
Vervolgens ging het op en af met de rijkdom van de tempel. De tempel werd leeggeroofd door de Egyptenaren en de eigen koningen deden soms ook een greep in de tempelkas om zo bondgenoten tevreden te stellen. Uiteindelijk werd de eerste tempel leeggeroofd en vernield door de Babylonische koning Nebukadnessar en het joodse volk in ballingschap afgevoerd. Nadat de Babyloniërs door de Perzen waren overwonnen, kreeg het volk toestemming om terug te keren en een nieuwe tempel te bouwen. Deze Tweede Tempel werd voor zover mogelijk voorzien van de geroofde schatten. Hierna groeide de tempelschat weer, voornamelijk vanwege de verplichte belastingen die betaald moesten worden. Koning Herodes vergrootte de tempel. Het was deze tempel waarvan Jezus voorspelde dat er geen steen op elkaar zou blijven staan. De Romeinen deden de voorspelling uitkomen in 70 na Christus.
De Nieuwe Bijbelvertaling, Oude Testament
Exodus 3:21-23, de Israëlieten vertrekken niet met lege handen
Exodus 32:2-4, het gouden kalf wordt gemaakt
Exodus 38:21-31, opsomming van het materiaal voor de tabernakel
1 Koningen 7: 13-51, beschrijving van materialen voor de tempel
2 Kronieken 12: 9, de Egyptische farao Shishak rooft de tempel leeg
2 Kronieken 36:18-20, de eerste tempel wordt leeggeroofd en vernield
Ezra 6: 5, de geroofde tempelschatten worden teruggegeven
De Nieuwe Bijbelvertaling, Nieuwe Testament
Matteüs 24:1-2, voorspelling van de vernietiging van de tempel
Stof tot nadenken
De rol werd in 1952 gevonden achter in grot nummer 3. In eerste instantie durfde men ze niet uit te rollen, het koper zou spontaan uit elkaar vallen vanwege de slechte staat. Het duurde tot 1955 voordat een oplossing voor dit probleem was gevonden. Uiteindelijk werd de rol in stroken gezaagd en konden de stukken platgelegd worden. Vervolgens duurde het nog tot 1960 alvorens de eerste vertaling werd gepubliceerd.
Terwijl alle andere rollen een duidelijke relatie hadden met de bijbel, bijbeluitleg en leefregels van een godsdienstige groepering, had de tekst op de koperen rol niets met dit alles van doen. Waar het dan wel over gaat is nog steeds onderwerp van speculatie. Op het eerste gezicht lijkt de koperen rol een opsomming te bevatten van ruim 60 schatten; goud, zilver en voorwerpen voor een tempeldienst. De eerste zin op de rol verwijst naar een koffer met geld, die te vinden zou zijn in de ruïne in het dal van Achor, onder de treden die naar het oosten leiden. Alle overige beschrijvingen zijn ook op deze manier opgebouwd, een locatie wordt genoemd met details waar te zoeken of waar te graven. Zo zou je drie ellen diep moeten graven tussen de twee tamarisken in de vlakte van Akon, waarna je twee potten vol zilvergeld zou vinden.
Schattingen van de ouderdom van de rol lopen uiteen, van ergens voor Christus tot 68 na Christus. Die laatste datum ligt erg dichtbij de vernietiging van de tempel van Herodes en het is een populaire theorie dat de rol aanwijzingen bevat over in veiligheid gebrachte schatten uit deze tempel. In 70 n.Chr. werd de tempel in Jeruzalem door de Romeinen met de grond gelijk gemaakt, als sluitstuk van het neerslaan van de eerste joodse revolutie. Die revolutie was al begonnen in 66 n.Chr. dus het eind kwam niet uit de lucht vallen. Is het dan niet logisch om te veronderstellen dat de priesters van de tempel hun maatregelen hadden genomen? Natuurlijk konden ze niet alle schatten weghalen, als een bekend voorwerp als de menora er niet meer bleek te zijn, zouden de Romeinen ook weten dat er wat ontbrak. Omdat alleen de priesters wisten hoeveel goud en zilver er werkelijk aanwezig was in de tempel, konden ze gemakkelijk een deel in veiligheid brengen zonder argwaan te wekken.
Hoewel deze theorie aannemelijk lijkt, roept het ook weer vragen op. Als je kijkt naar de beschrijving van de vindplaatsen, dan lijken het geen al te moeilijke plaatsen. Het lijkt toch een kwestie van tijd voor een toevallige passant de zeventien talenten vindt die verborgen zijn in het waterbekken van de toiletten van Siloam, onder de waterafvoer. De bergplaatsen lezen alsof ze maar voor zeer korte duur gebruikt zouden worden. Waarom de beschrijving dan op duurzaam en duur koper is gebeiteld is onbegrijpelijk, omdat dit suggereert dat de rol de tand des tijds moest kunnen weerstaan en de schatten wel eens langere tijd begraven moesten blijven.
De slotzin op de koperen rollen geeft aan dat er nog een tweede rol is, een kopie van dit geschrift met de verklaring daarvan, hun maten en een inventaris van alles. Tot op heden is die tweede rol nog niet gevonden. Wat ook nog niet begrepen wordt tot op heden zijn de Griekse hoofdletters die in het verder in het Hebreeuws geschreven document voorkomen. Is het een code die verklaard zal worden op de tweede rol en waarmee de schatten gevonden kunnen worden? Het mag duidelijk zijn dat zolang het mysterie niet is opgelost er voor thrillerschrijvers nog genoeg te bedenken is.
Links
Recensies op Crimezone.nl
De Tweede tempel op Wikipedia (Engelstalig)
De schatten van de tempel (Engelstalig)
De koperen rol op Wikipedia (Engelstalig)
Analyse van de tekst op de rol (Engelstalig)
Boeken met verwant thema
De dodelijke zeerol - Lionel Davidson
Menora - David Gibbins
De verdwenen menora - Jan & Sanne Terlouw
De tempelcodex – Joel C. Rosenberg
Contract met God - Juan Gomez-Jurado
